Η συνεχώς αυξανόμενη παραγωγή αστικών στερεών αποβλήτων, το γεγονός ότι τα ΧΥΤΑ της Φυλής έχουν πλέον ημερομηνία λήξεως, καθιστά τη διαχείρισή τους ζήτημα ιδιαίτερα σοβαρό που απαιτεί άμεσα την εξεύρεση τρόπων αντιμετώπισής του. Η ΕΕ με την τελευταία Οδηγία (2008/98/EE) θέτει το πλαίσιο διαχείρισης των ΑΣΑ, με όρους αειφόρου ανάπτυξης και εξοικονόμησης φυσικών πόρων, συστήνοντας συγκεκριμένη ιεράρχηση η οποία είναι πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση και τέλος εδαφική διάθεση. Υπάρχουν τεχνολογίες βιολογικής και θερμικής επεξεργασίας οι οποίες δεν είναι ευρέως γνωστές στην Ελλάδα, χρησιμοποιούνται όμως στην Ευρώπη και την Αμερική, και καλό θα ήταν να υπάρξει ενημέρωση για το θέμα.
Τι διαθέτει σήμερα η χώρα μας.
ΧΩΜΑΤΕΡΕΣ
Μολύνεται ο υδροφόρος ορίζοντας, η περιοχή γίνεται εστία μολύνσεως μέσω ζώων και εντόμων, αποτελεί εστία φωτιάς όπου τα απορρίμματα αναφλέγονται κατά λάθος ή σκοπίμως για να ελαττωθεί ο όγκος τους με αποτέλεσμα να δημιουργούνται διοξίνες (η φωτιά της Θεσσαλονίκης παρήγαγε την ημέρα 12 γραμμάρια διοξίνης όταν 88 εργοστάσια πυρόλυσης στην Αμερική δημιουργούν λιγότερο από 10 γραμμάρια όλο τον χρόνο).
ΧΥΤΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων)
Δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από μια χωματερή, με όλα τα μειονεκτήματά της, δηλαδή μια χωματερή που είναι καλυμμένη με ένα πλαστικό που υποτίθεται δεν θα αφήνει τα υγρά να διαφύγουν στον υδροφόρο ορίζοντα και τα οποία θα μαζεύονται (αυτό δεν λειτούργησε, γιατί διάφορα χημικά όπως υγρά από μπαταρίες καταστρέφουν αυτό το κάλυμμα).
ΧΥΤΥ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων)
Η λειτουργία τους στηρίζεται στην διαλογή στην πηγή, δηλαδή το κάθε νοικοκυριό διαχωρίζει τα απορρίμματα του σε οργανικά και μη οργανικά, έπειτα τα τοποθετεί σε ειδικούς κάδους για περαιτέρω κατηγοριοποίηση συσκευασία και πώληση , τα δε οργανικά θα θάβονται για να γίνουν λίπασμα ( COMPOST).
Η ιδέα είναι πολύ καλή αλλά έχει ο πληθυσμός της Ελλάδας την παιδεία για να κάνει αυτή τη διαλογή;
Η γνώμη των ειδικών είναι ότι το παραπάνω είναι ένα ημίμετρο και όχι μια βιώσιμη λύση για την ποσότητα των απορριμμάτων του άμεσου μέλλοντος.
Τι διαθέτουν οι αναπτυγμένες χώρες
Στις ανεπτυγμένες χώρες από το 1950 είχε προβλεφθεί το αυξανόμενο πρόβλημα των απορριμμάτων (αστικών, βιομηχανικών, ραδιενεργών, πετρελαιοειδών, νοσοκομειακών, παθογόνων και άλλων) και σαν ολοκληρωτική λύση στράφηκαν στην ΠΥΡΟΛΥΣΗ για τα γενικά απορρίμματα και την ΠΛΑΣΜΑ ΠΥΡΟΛΥΣΗ για τα ειδικά απορρίμματα.
Η πυρόλυση είναι η αποσύνθεση της ύλης μέσω θερμότητας και αυτό γίνεται με ελάχιστο οξυγόνο για να μη δημιουργείται διοξείδιο του άνθρακα.
Αποτελεί μια θερμική διεργασία, η οποία τα τελευταία 20-30 χρόνια άρχισε να εφαρμόζεται στην επεξεργασία ΑΣΑ.
Τα πλεονεκτήματα της ΘΕ είναι:
- Μειώνει τον όγκο των απορριμμάτων σε μεγάλο βαθμό (έως και 90%).
- Μειώνει τη μάζα των απορριμμάτων έως και 70%.
- Οι μονάδες ΘΕ σχεδιάζονται τόσο για μικρές όσο και για μεγάλες ποσότητες αποβλήτων.
- Επιτυγχάνεται ανάκτηση και αξιοποίηση της παραγόμενης ενέργειας.
- Είναι ανταγωνιστική των συμβατικών καυσίμων (κάρβουνο, αέριο, πετρέλαιο) στην περίπτωση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
- Μπορούν να δεχτούν παραγόμενα προϊόντα από μονάδες ΜΒΕ και υπόλειμμα από ΚΔΑΥ.
- Ελάχιστος κίνδυνος για την υγεία.
Τα μειονεκτήματα της ΘΕ είναι:
- Υψηλό κόστος κατασκευής σε σύγκριση με μονάδες ΜΒΕ.
- Υψηλό κόστος λειτουργίας.
- Ανάγκη απασχόλησης εξειδικευμένου προσωπικού.
- Μη άμεση αξιοποίηση υλικών από τα απόβλητα.
Εικόνες από εργοστάσια πυρόλυσης στην Βιέννη και το Παρίσι.
ΠΛΑΣΜΑ ΠΥΡΟΛΥΣΗ
Το πλάσμα αναφέρεται ως η τέταρτη φάση της ύλης και δημιουργείται, συνήθως, με παροχή ηλεκτρικού ρεύματος σε δύο αντίθετα φορτισμένους πόλους-ηλεκτρόδια. Τα μόρια του αερίου μέσου μεταξύ των πόλων διασπώνται σε ελεύθερα άτομα και αυτά σε αρνητικά φορτισμένα ηλεκτρόνια και θετικά φορτισμένα ιόντα, ως αποτέλεσμα των πολύ υψηλών θερμοκρασιών (>10.000°C) που αναπτύσσονται. Η κατάσταση αυτή του θερμού ιονισμένου αερίου ονομάζεται πλάσμα.
Η τεχνολογία αυτή είναι κατάλληλη για την επεξεργασία μιας μεγάλης ποικιλίας αποβλήτων, η χρήση της, ωστόσο, βρίσκεται σε πιλοτικό στάδιο κυρίως γιατί το κόστος εφαρμογής της μεθόδου και το κόστος λειτουργίας μιας μονάδας πλάσματος είναι πολύ υψηλό.
Πλεονεκτήματα:
- Φιλική προς το περιβάλλον
- Καλή ανάκτηση ενέργειας
- Δυνατότητα διάθεσης διακίνησης του αερίου σύνθεσης
- Κατάλληλη για μεγάλη ποικιλία αποβλήτων πλούσιων σε ποσοστό ανόργανων συστατικών και φτωχών σε θερμιδική αξία
- Aπαιτείται μικρός χώρος εγκατάστασης
- Παράγονται λιγότερα καυσαέρια και ρυπογόνες ουσίες
Μειονεκτήματα:
- Δεν είναι δοκιμασμένη η τεχνολογία βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο
- Δεν έχουν χρησιμοποιηθεί σε σύμμεικτα ΑΣΑ
- Υπάρχουν λίγες και μικρής δυναμικότητας μονάδες σε λειτουργία σήμερα
- Κόστος κατασκευής και βιωσιμότητας πολύ υψηλό
- Εφαρμογή προς το παρόν σε ειδικά απόβλητα (ραδιενεργά απόβλητα, στερεά απόβλητα μονάδων καύσης)
Παρόλο που εδώ και δεκαετίες πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν δείξει το δρόμο της ορθής πρακτικής όσον αφορά γενικά το περιβάλλον και ειδικά τα απόβλητα, η χώρα μας μόλις το 2001 απέκτησε ένα σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο (Ν. 2939/2001) για την εναλλακτική διαχείριση ενός σημαντικού ποσοστού των αποβλήτων. Η τακτική που ακολούθησε το Ελληνικό Κράτος από το 1975 ήταν αδιαφορία, έλλειψη συμμόρφωσης ακόμα με την επιβολή σειράς και μεγάλων προστίμων και καθυστερήσεις στις ενσωματώσεις των κανονισμών της Ε.Ε. Οι ευθύνες είναι σαφώς επιμερισμένες σε όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις της τελευταίας 20ετίας τουλάχιστον και οι αιτίες είναι τόσο η αδιαφορία όσο και η παθογένεια της ελληνικής διοίκησης με τον επιμερισμό των αρμοδιοτήτων και η κατ’ επέκταση ασυνεννοησία πολλών διαφορετικών υπουργείων, περιφερειών και τοπικής αυτοδιοίκησης. Όπως ακριβώς συμβαίνει στο ζήτημα των χωματερών όπου η ευθύνη χάνεται μεταξύ υπουργείου Εσωτερικών, Οικονομίας, ΥΠΕΚΑ, Περιφερειών, Νομαρχιών και Δήμων.
΄Ισως είναι η στιγμή που το Ελληνικό Κράτος θα πρέπει να προσφύγει σε λύσεις όπως η θερμική επεξεργασία και μάλιστα με μία «πιο οικολογική» της εφαρμογή όπως η πυρόλυση, έτσι ώστε να περιοριστούν σε ελάχιστο βαθμό οι όγκοι απορριμμάτων που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ, παρέχοντας αξιοποιήσιμη ενέργεια Η αποτελεσματική διαχείριση αστικών στερεών αποβλήτων απαιτεί μεγάλες οικονομικές δαπάνες που ωστόσο μέρος τους επιχορηγείται από την ΕΕ. Στην περίπτωση μάλιστα της επιλογής της θερμικής επεξεργασίας το κόστος είναι υψηλό, ωστόσο μακροπρόθεσμα το έργο αποδίδει, ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε τα περιβαλλοντικά οφέλη. Το γεγονός ότι το ΧΥΤΑ της Φυλής έχει σύντομη ημερομηνία λήξεως θα πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα και να βρεθεί λύση άμεσα.
Alex Tzakis
Official Representative of
Richway Environmental Technologies LTD
