Οι ειδικοί έχουν προειδοποιήσει ότι η ικανότητα του κόσμου να τρέφεται απειλείται από το «χάος» των ακραίων καιρικών συνθηκών που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή.
Οι αποδόσεις των καλλιεργειών έχουν αυξηθεί πάρα πολύ τις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο, τα έγκαιρα προειδοποιητικά σημάδια έχουν ήδη φτάσει, καθώς τα ποσοστά απόδοσης των καλλιεργειών είναι σταθερά, στέλνοντας σαφείς προειδοποιήσεις για την αποτελεσματικότητα που αγγίζει τα όριά της και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που τίθενται σε ισχύ.
Να σημειωθεί ότι οι ειδικοί έχουν προειδοποιήσει πως, σύμφωνα με σενάρια υψηλών εκπομπών, οι μελλοντικές αποδόσεις των καλλιεργειών θα μπορούσαν να μειωθούν κατά ένα τέταρτο.
Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούν όλεθρο στη γεωργία. Μόλις τα τελευταία δύο χρόνια, οι αυξανόμενες ακραίες καταστάσεις που παρατηρήθηκαν με το «παγκόσμιο παράδοξο» είχαν αντίκτυπο στη γεωργία, με τις άγριες διακυμάνσεις των βροχοπτώσεων να αποδίδονται σε έναν αριθμό ρεκόρ χαμηλών αποδόσεων.
Σκληρό πλήγμα στην πιο παραγόμενη καλλιέργεια στον κόσμο
Η σχέση μεταξύ κλίματος και επισιτιστικής ασφάλειας είναι πολύπλοκη. Δεν χρησιμοποιούνται όλες οι καλλιέργειες για τρόφιμα και φαινόμενα όπως το Ελ Νίνιο μπορεί να περιπλέξουν τις μακροπρόθεσμες τάσεις. Ωστόσο, η σχέση μεταξύ ακραίων καιρικών φαινομένων και χαμηλών συγκομιδών είναι σαφής.
Το καλαμπόκι, η πιο παραγόμενη καλλιέργεια στον κόσμο, πλήττεται ιδιαίτερα σκληρά. Η απόδοση μέχρι το τέλος του αιώνα προβλέπεται να μειωθεί κατά 6% σε ένα σενάριο χαμηλής θερμοκρασίας και έως και 24% σε ακραία σενάρια.
Ο Andrew Hultgren, επίκουρος καθηγητής γεωργικής και καταναλωτικής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Illinois Urbana-Champaign, δήλωσε στον βρετανικό Guardian πως «η κλιματική αλλαγή και οι ακραίες καιρικές συνθήκες θα μειώσουν τις παγκόσμιες θερμιδικές αποδόσεις κατά περίπου 24% υπό υψηλές μελλοντικές εκπομπές».
«Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα υψηλότερες τιμές των τροφίμων, οι οποίες στις πλούσιες χώρες θα εμφανίζονται ως πληθωρισμός. Στις φτωχές χώρες, όμως, αυτό θα επιδεινώσει τα προβλήματα επισιτιστικής ασφάλειας και θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την πολιτική σταθερότητα», τόνισε χαρακτηριστικά.
Πάνω από 600 εκατ. άνθρωποι θα αντιμετωπίσουν επισιτιστική ανασφάλεια
Περισσότεροι από 600 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο προβλέπεται να αντιμετωπίσουν επισιτιστική ανασφάλεια – ή χειρότερα – έως το 2030. Τα ολοένα και πιο ασταθή κλίματα θα επιδεινώσουν την κατάσταση εάν δεν ληφθούν μέτρα.
Ο Kaveh Zahedi, διευθυντής του γραφείου κλιματικής αλλαγής, βιοποικιλότητας και περιβάλλοντος στον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), υπογράμμισε πως «οι παγκόσμιοι μέσοι όροι κρύβουν ένα τεράστιο χάος που κρύβεται από κάτω. Αυτό που βλέπετε είναι απρόβλεπτο».
Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, οι ειδικοί επισημαίνουν την επίτευξη στόχων για το κλίμα, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στα συστήματα τροφίμων και τον περιορισμό της σπατάλης τροφίμων. Ο FAO υποστηρίζει πρωτοβουλίες όπως η εξυπνότερη καλλιέργεια ρυζιού και η αποκατάσταση της υποβαθμισμένης γεωργικής γης.
Το – επίκαιρο – θέμα των αγροτών και ο ρόλος τους στη λύση του προβλήματος
«Η αειφορία σε μεγάλο βαθμό είναι μέρος αυτής της λύσης», είπε ο Zahedi. «Πρέπει να έχει να κάνει με την ανθεκτικότητα. Πρέπει να έχει να κάνει με την επέκταση των εισοδημάτων των αγροτών (σ.σ. επίκαιρο αίτημα, δεδομένων των πανευρωπαϊκών κινητοποιήσεων του αγροτικού κόσμου). Πρέπει να έχει να κάνει με τη διασφάλιση ότι έχετε θρεπτικά τρόφιμα. Πρέπει να αφορά στην πρόσβαση και την οικονομική προσιτότητα. Όλα αυτά μπαίνουν στο παιχνίδι».
«Οι παραγωγοί που εξυπηρετούν τη διατροφική αλυσίδα των πληθυσμών θα βλάπτονταν από την υπερθέρμανση, όπως και οι φτωχοί καλλιεργητές στην υποσαχάρια Αφρική, τη Νότια Αμερική και την Ωκεανία, με αποτέλεσμα τις συνολικές απώλειες στην παγκόσμια θερμιδική παραγωγή. Οι απώλειες για τους φτωχούς αγρότες είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές από την άποψη της επισιτιστικής ασφάλειας, καθώς αντιμετωπίζουν αυξημένους κινδύνους οικογενειακού υποσιτισμού και πείνας μετά από μια κακή σοδειά», προειδοποίησε ο Hultgren.
Για να καταλήξει πως «ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε είναι να μειώσουμε τις εκπομπές. Η μετάβαση από την υπερθέρμανση σε πιο μέτρια αύξηση της θερμοκρασίας μειώνει κατά το ήμισυ τις απώλειες της παγκόσμιας θερμιδικής απόδοσης. Αυτό βοηθά τους πάντες – από τους αγρότες μέχρι τους καταναλωτές του ανεπτυγμένου κόσμου, μέχρι τους φτωχούς του πλανήτη».
