Πιθανότατα εμπνευσμένος από το Παρίσι, και το γεγονός ότι ο Σηκουάνας έχει ανοίξει για κολύμβηση, ο Ρομπέρτο Γκουατιέρι, δήμαρχος της ιταλικής πρωτεύουσας, το ανακοίνωσε. Σε πέντε χρόνια, η Ρώμη θα επιτρέπει στους κατοίκους της να κολυμπούν στο ποτάμι γύρω από το οποίο χρίστηκε η πόλη στην αρχαιότητα.
Η ανακοίνωση έγινε από την Ιαπωνία. Ευρισκόμενος στην Οσάκα, για τη Διεθνή της Έκθεση, ο Ρομπέρτο Γκουαλτιέρι δήλωσε ότι έχει συσταθεί ομάδα εργασίας για να μελετήσει τη σκοπιμότητα του έργου καθαρισμού. «Είμαστε στην ευχάριστη θέση να διαπιστώσουμε ότι αυτός είναι ένας απολύτως εφικτός στόχος: εντός πέντε ετών, θα μπορούμε να κολυμπάμε στον Τίβερη», είπε.
Οι ειδικοί όμως, και τα ιταλικά ΜΜΕ, δεν έδειξαν τον αναμενόμενο ενθουσιασμό. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι πιθανόν θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να μειωθεί η τρέχουσα ρύπανση σε αποδεκτό επίπεδο. Και επισημαίνουν ότι στην Ιταλία τα δημόσια έργα έχουν συνήθως «μεγάλα χρονοδιαγράμματα».
Έως τη δεκαετία του 1960
Οι Ρωμαίοι κολυμπούσαν τακτικά στον Τίβερη, μέχρι τη δεκαετία του 1960. Ωστόσο, εξαιτίας της ρύπανσης, οι αρχές στη Ρώμη θέσπισαν κανονισμούς, που γίνονταν όλο και αυστηρότεροι. Σήμερα, η κολύμβηση απαγορεύεται αυστηρά, με πρόστιμα που φτάνουν τις εκατοντάδες ευρώ. Ωστόσο υπάρχει μια εξαίρεση: Την Πρωτοχρονιά, επιβιώνει μια μακροχρόνια παράδοση στην Αιώνια Πόλη. Δύτες βουτούν από μια από τις γέφυρες της Ρώμης στα παγωμένα νερά από κάτω.
Ο δήμαρχος Γκουαλτιέρι υποστηρίζει ότι τα ποσοστά ρύπανσης στον Τίβερη είναι χαμηλότερα από αυτά που είχαν καταγραφεί προηγουμένως στον Σηκουάνα. Και πως αν προχωρήσει το σχέδιο, η επιχείρηση καθαρισμού του ποταμού θα κοστίσει λιγότερο από ό,τι στο Παρίσι (έφτασε τα 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ).
Μικροπλαστικά και απόβλητα…
Ακόμη και αν ισχύει ότι ο Τίβερης είναι σε καλύτερη κατάσταση από τον Σηκουάνα, πριν αρχίσει ο καθαρισμός του λόγω Ολυμπιακών Αγώνων, τα πράγματα δεν είναι απλά.
Τον περασμένο Απρίλιο, επιστήμονες από την αποστολή Tara Microplastics δημοσίευσαν ευρήματα σχετικά με τη ρύπανση των ευρωπαϊκών πλωτών οδών. Εκεί έδειξαν ότι ο Τίβερης είχε κατά μέσο όρο τρία μικροπλαστικά σωματίδια ανά κυβικό μέτρο. Αυτό μπορεί να είναι πολύ χαμηλότερο από τα πάνω από 20 σωματίδια ανά κυβικό μέτρο που καταγράφηκαν στον Γάγγη της Ινδίας, αλλά δεν είναι καθησυχαστικό.
Πριν από έναν χρόνο, το Ιταλικό Ινστιτούτο Προστασίας και Έρευνας Περιβάλλοντος (ISPRA) αποκάλυψε ότι ο Τίβερης μετέφερε περισσότερα επιπλέοντα απόβλητα -κυρίως πλαστικά- στη θάλασσα από οποιοδήποτε άλλο ιταλικό ποτάμι. Ενώ σημείωνε τις ανησυχητικές συγκεντρώσεις αμμωνίας και κοπρανωδών βακτηρίων.
Ο Αλεσάντρο Μιάνι, πρόεδρος της Ιταλικής Εταιρίας Περιβαλλοντικής Ιατρικής, ήταν σαφής: «Οι κίνδυνοι για την υγεία που συνδέονται με τη ρύπανση στον Τίβερη και στα εσωτερικά ύδατα είναι εξαιρετικά υψηλοί. Η παρουσία κοπρανωδών βακτηρίων όπως το Escherichia coli μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικές λοιμώξεις στους ανθρώπους, με συμπτώματα όπως διάρροια και έμετο. Η επαφή με μολυσμένο νερό μπορεί επίσης να προκαλέσει δερματικές και οφθαλμικές μολύνσεις, οδηγώντας σε εξανθήματα και ερεθισμό των ματιών».
Επιπλέον, το έργο καθαρισμού του Σηκουάνα στο Παρίσι, διήρκεσε δεκαετίες. Και παρ’ όλο που το παρισινό ποτάμι χρησιμοποιήθηκε για αγώνες κολύμβησης κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024, οι ανησυχίες για την ποιότητα του νερού παρέμειναν. Αρκετές εκδηλώσεις αναβλήθηκαν λόγω υψηλών επιπέδων E coli, ενώ ορισμένοι αθλητές έλαβαν προληπτική φαρμακευτική αγωγή πριν αγωνιστούν.
Ανηφορικός δρόμος
Ούτε τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης δεν έχουν πειστεί για την υποτιθέμενη αναγέννηση του Τίβερη. Η Roma Today σημείωσε: «Ο δρόμος για να γίνει ο Τίβερης κατάλληλος για κολύμβηση σε πέντε χρόνια είναι κάθε άλλο παρά κατηφορικός. Προς το παρόν, παραμένει μακρινός στόχος».
Η εφημερίδα La Repubblica, ήδη από τον Ιούλιο απέρριπτε ως μη υλοποιήσιμο το σχέδιο. Όταν ο δήμαρχος Γκουαλτιέρι μίλησε πρώτη φορά για κολύμπι στον Τίβερη, η εφημερίδα βγήκε με τίτλο: «Ένας Τίβερης κατάλληλος για κολύμβηση; Ένα μακρύ και δαπανηρό ταξίδι – αν ποτέ ξεκινήσει».
Και θύμισε ότι ένα πολύ μικρότερο έργο, ο καθαρισμός της λίμνης στην περιοχή EUR, στη Ρώμη, ώστε να είναι κατάλληλη για κολύμβηση, κόστισε ακριβά και διήρκεσε πολύ: απαιτήθηκαν περίπου 8 εκατομμύρια ευρώ και χρονοδιάγραμμα τουλάχιστον πέντε ετών. «Ο Τίβερης θα χρειαστεί πολύ περισσότερο χρόνο», κατέληξε η La Repubblica.
