Δεν είναι λίγοι εκείνοι που για να κλείσουν διακοπές περνούν ατελείωτες ώρες και μέρες παρακολουθώντας πτήσεις και «ζυγίζοντας» διάφορα σενάρια με ενδιάμεσες στάσεις για να αποφασίσουν ποιο ταξιδιωτικό πλάνο τους συμφέρει καλύτερα. Θα μπορούσε η συγκεκριμένη διαδικασία να διευκολυνθεί από την τεχνητή νοημοσύνη (AI);
Η τεχνητή νοημοσύνη και η οργάνωση ταξιδιών
Η τεχνητή νοημοσύνη έχει διεισδύσει σε κάθε γωνιά της ταξιδιωτικής βιομηχανίας: καθορίζει τις τιμές των πτήσεων, εξετάζει τις ζημιές στα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα με τεράστια ακρίβεια, μπλοκάρει ύποπτες κρατήσεις στο Airbnb και αναλύει τον αέρα στα δωμάτια των ξενοδοχείων για σημάδια κρυφών καπνιστών. Για τις ταξιδιωτικές εταιρείες, η τεχνητή νοημοσύνη είναι ο άγρυπνος κόπτης κόστους. Για τους ταξιδιώτες, ωστόσο, είναι ένα πιο αμφίβολο συνοδευτικό: η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι ένας εξατομικευμένος ταξιδιωτικός πράκτορας, ή μπορεί να είναι ένας περιοριστικός συνοδός που παρακολουθεί κάθε μέρος του ταξιδιού σας και μερικές φορές σας επιβαρύνει με υψηλότερα κόστη.
Υπάρχει ήδη έλλειψη διαφάνειας για να κατανοήσουν οι άνθρωποι τα κόστη του ταξιδιού τους, και αυτό γίνεται ακόμα πιο ασαφές όταν τα LLM (Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα) της ΑΙ εμπλέκονται εσωτερικά στις εταιρείες, αναφέρει δημοσίευμα του Business Insider. «Το ερώτημα είναι πώς το κάνουν αυτό αποτελεσματικά πίσω από τα παρασκήνια», διερωτάται ο Άρι Λάιτμαν, καθηγητής στο Heinz College of Information Systems and Public Policy του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon, αναφερόμενος στις ταξιδιωτικές εταιρείες που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη. «Το κάνουν προς το συμφέρον σας ή προς το δικό τους συμφέρον; Μερικές φορές, τα δύο δεν συμπίπτουν».
Αυτό ήταν το ερώτημα που αντιμετώπισε η Delta αυτό το καλοκαίρι, όταν η αεροπορική εταιρεία ανακοίνωσε στους επενδυτές ότι άρχισε να χρησιμοποιεί γενετική τεχνητή νοημοσύνη για να καθορίζει τις τιμές περίπου του 3% των πτήσεων της στις ΗΠΑ και σχεδίαζε να επεκτείνει την πρακτική αυτή ώστε να καλύψει περίπου το ένα πέμπτο των δρομολογίων μέχρι το τέλος του έτους. Ακολούθησε άμεση αντίδραση, συμπεριλαμβανομένης μιας επιστολής από γερουσιαστές των ΗΠΑ που εξέφραζαν την ανησυχία τους ότι το σχέδιο θα οδηγούσε σε αυξήσεις των τιμών «μέχρι το σημείο που θα ήταν αδύνατο να πληρωθεί από τον οποιονδήποτε». Η Delta διευκρίνισε αργότερα ότι δεν έχει χρησιμοποιήσει και δεν σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει ένα ατομικό μοντέλο τιμολόγησης βασισμένο στα προσωπικά δεδομένα των πελατών, αλλά χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για να καθορίζει τις τιμές με βάση τα συνολικά δεδομένα αγορών για συγκεκριμένες διαδρομές και πτήσεις και για να προβλέπει τη ζήτηση — η τεχνολογία «συνιστά προσαρμογές τιμών και στις δύο κατευθύνσεις για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της αγοράς και να αυξήσει τις πωλήσεις, ωφελώντας τόσο τους πελάτες μας όσο και την επιχείρησή μας», σύμφωνα με την εταιρεία.
Οι πελάτες μπορεί να βλέπουν τις μεταβολές «όχι σε καθημερινή βάση, όχι σε ωριαία βάση, αλλά μέσα σε λίγα λεπτά».
Πρόκειται για μια ενημέρωση της δυναμικής τιμολόγησης, ενός μακροχρόνιου στοιχείου του ταξιδιωτικού κλάδου, όπου οι τιμές αυξάνονται και μειώνονται με βάση παράγοντες όπως η ημερομηνία κράτησης και η ζήτηση. Ωστόσο, είναι σαφές ότι αυτή η κίνηση είναι μόνο η αρχή ενός πιο αποτελεσματικού εργαλείου τιμολόγησης για τη Delta: «Όσο περισσότερα δεδομένα έχει και όσο περισσότερες περιπτώσεις της δίνουμε, τόσο περισσότερα μαθαίνει, και είμαστε πραγματικά ενθουσιασμένοι με αυτό», δήλωσε ο πρόεδρος της Delta, Γκλεν Χάουενσταϊν, στους επενδυτές τον Ιούλιο.
Οι πελάτες ήδη απεχθάνονται τη δυναμική τιμολόγηση. Η Ticketmaster, οι εφαρμογές rideshare και ακόμη και η Wendy’s έχουν ενοχλήσει πολλούς με τις ασταθείς τιμές τους. Οι ταξιδιώτες μπορούν να προσπαθήσουν να παρακολουθήσουν τις αλλαγές στις τιμές με το Google Flights, αλλά τελικά δεν μπορούν να ξέρουν αν παίρνουν την καλύτερη προσφορά όταν αποφασίζουν να αγοράσουν. Υπάρχουν μερικοί νικητές και μερικοί πολύ απογοητευμένοι ηττημένοι. Η δυναμική τιμολόγηση με γενική τεχνητή νοημοσύνη σημαίνει ότι αυτές οι αλλαγές μπορούν να συμβούν πολύ πιο γρήγορα, λέει ο Ρίτσι Καραμπουρούν, καθηγητής στο SPS Tisch Center of Hospitality του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Τώρα, οι πελάτες μπορεί να βλέπουν τις μεταβολές «όχι σε καθημερινή βάση, όχι σε ωριαία βάση, αλλά μέσα σε λίγα λεπτά», τονίζει.
Η ΑΙ ελέγχει και την συμπεριφορά των ταξιδιωτών
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν λειτουργεί μόνο ως μεσάζων για τη διαπραγμάτευση των τιμών, αλλά και για τον έλεγχο της συμπεριφοράς των ταξιδιωτών. Η εταιρεία ενοικίασης αυτοκινήτων Hertz εγκατέστησε το UVeye, ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που σαρώνει τα αυτοκίνητα για να ελέγχει αν έχουν χτυπήματα και γρατσουνιές. Η Έμιλι Σπένσερ, εκπρόσωπος της Hertz, δήλωσε στην Αμάντα Χούβερ του Business Insider, με ένα email, ότι ο παλιός τρόπος ελέγχου «προκαλούσε σύγχυση και απογοήτευση» και «ήταν χειροκίνητος, υποκειμενικός και ασυνεπής». Το νέο σύστημα προσφέρει «ακρίβεια, αντικειμενικότητα και διαφάνεια στη διαδικασία», υποστήριξε η Σπένσερ. «Στόχος μας με αυτή την πρωτοβουλία είναι να βελτιώσουμε την ασφάλεια, την ποιότητα και την αξιοπιστία του στόλου μας και να δημιουργήσουμε μια πιο συνεπή εμπειρία ενοικίασης για τους πελάτες μας». Η Hertz έχει σαρώσει σχεδόν 1 εκατομμύριο αυτοκίνητα μέχρι στιγμής και πάνω από το 97% δεν είχε ζημιές που να επιβαρύνουν τον πελάτη.
Η Airbnb, εν τω μεταξύ, χρησιμοποιεί τα τελευταία χρόνια τεχνητή νοημοσύνη για να μπλοκάρει κρατήσεις που ενδέχεται να αφορούν πάρτι, εξετάζοντας την ηλικία του χρήστη, τη διάρκεια της κράτησης και την απόσταση της κατοικίας του από το ακίνητο — όλα στοιχεία που, σύμφωνα με την εταιρεία, μπορούν να συσχετιστούν με όσους διοργανώνουν πάρτι. Μέχρι το τέλος του 2024, η εταιρεία ανέφερε μείωση κατά 54% στο ποσοστό όλων των αναφορών για πάρτι στις ΗΠΑ από το 2020. Αυτό θα μπορούσε να αποτρέψει τους ανθρώπους από το να προκαλέσουν ζημιά στην ιδιοκτησία ενός οικοδεσπότη, αλλά θα μπορούσε και να εμποδίσει μια νόμιμη διαμονή.
Οι ταξιδιώτες που θέλουν να παρακάμψουν το σύστημα χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για να εξοικονομήσουν χρόνο και χρήματα. Υπάρχει το Mindtrip για εξατομικευμένα ταξιδιωτικά δρομολόγια, το Gondola, το οποίο αντλεί τους πόντους επιβράβευσης από το email σας και προσπαθεί να βρει τις καλύτερες ταξιδιωτικές προσφορές, και εταιρείες όπως η Kayak που χρησιμοποιούν το ChatGPT ως εικονικό βοηθό. Η Expedia χρησιμοποιεί εξατομικευμένες προτάσεις εδώ και χρόνια, αλλά τώρα διαθέτει έναν πράκτορα εξυπηρέτησης πελατών με τεχνητή νοημοσύνη που χειρίζεται 143 εκατομμύρια συνομιλίες κάθε χρόνο, καθώς και ένα άλλο εργαλείο που δημιουργεί δρομολόγια διακοπών από τα Instagram reels — κάνοντας τις ιδανικές διακοπές των κοινωνικών μέσων πιο κοντά στην πραγματικότητα.
Χρειάζεται προσοχή
Ωστόσο, ο εικονικός ταξιδιωτικός πράκτορας δεν έχει ακόμη «απογειωθεί»: το 2024, το 47% των ατόμων ηλικίας 34 ετών και κάτω δήλωσαν ότι αισθάνονται άνετα να χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για να προγραμματίσουν ένα ταξίδι, το υψηλότερο ποσοστό από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα, σύμφωνα με έρευνα της YouGov σε 700 ενήλικες. Το 2025, το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 34% για τους ενήλικες ηλικίας 24 ετών και κάτω και στο 38% για τα άτομα ηλικίας 25 έως 34 ετών, σύμφωνα με την επανάληψη της έρευνας τον Ιούλιο. Η SEO Travel, μια εταιρεία συμβούλων μάρκετινγκ στην Αγγλία, δημιούργησε 100 ταξιδιωτικά δρομολόγια με το ChatGPT πέρυσι και διαπίστωσε ότι το 90% από αυτά είχαν τουλάχιστον ένα λάθος — συμπεριλαμβανομένων αξιοθέατων που είναι μόνιμα κλειστά ή προτάσεις για επίσκεψη σε μέρη εκτός των ωρών λειτουργίας τους.
Μια κακή εμπειρία «έχει επιπτώσεις σε ολόκληρες τις διακοπές».
Όπως είπε ο Χάουενσταϊν της Delta, τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης είναι τόσο καλά όσο αυτά που έχουν διδαχθεί. Αυτό το κενό μπορεί να βλάψει τους ταξιδιώτες βραχυπρόθεσμα. «Χρειάζεστε βασικά δεδομένα για να λειτουργήσει οποιοδήποτε από αυτά τα LLM ή οποιαδήποτε τεχνητή νοημοσύνη, και πώς παρέχετε το πιο καθαρό, τυποποιημένο, πλήρες και ακριβές σύνολο δεδομένων για την εκπαίδευση των μοντέλων;», λέει ο Άντι Φρόλι, Διευθύνων Σύμβουλος της Data Axle, μιας εταιρείας μάρκετινγκ δεδομένων. Αλλά αν αυτά τα σύνολα δεδομένων βελτιωθούν, υπάρχει η δυνατότητα η τεχνητή νοημοσύνη να λειτουργήσει καλύτερα τόσο για τους ταξιδιώτες όσο και για τις ταξιδιωτικές εταιρείες. «Αν έχω προγραμματίσει ένα ταξίδι και έχω προϋπολογισμό 5.000 δολάρια, ποιος μπορεί να αξιοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού των 5.000 δολαρίων;», λέει ο Φρόλι. «Εκεί νομίζω ότι η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για τη δημιουργία αυτού του εμπειρικού μέρους του ταξιδιού είναι που θα κάνει τη μεγάλη διαφορά βραχυπρόθεσμα».
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει το ταξίδι σας πιο ακριβό, ή μπορεί να σας βρει μια καλή προσφορά. Γίνεται όλο και πιο δύσκολο να ξέρετε αν βρίσκεστε στη νικήτρια ή στη χαμένη πλευρά του νομίσματος. Όταν οι εταιρείες εισάγουν την τεχνητή νοημοσύνη στα συστήματά τους με το πρόσχημα της αποτελεσματικότητας, διατρέχουν τον κίνδυνο να το παρακάνουν. Αυτό που είναι καλό για τα κέρδη δεν είναι πάντα καλό για το ηθικό των πελατών. Και οι αγορές ταξιδιών συνδέονται με τα συναισθήματά μας. Μακριά από το σπίτι, οι ταξιδιώτες είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι όταν οι πτήσεις καθυστερούν ή τα ξενοδοχεία είναι υπερπλήρη: δεν είναι μόνο μια χαμένη εμπειρία, αλλά ένα πρόβλημα που μπορεί να τους αφήσει ξεκρέμαστους. Μια κακή εμπειρία «έχει επιπτώσεις σε ολόκληρες τις διακοπές», λέει ο Λάιτμαν. Μια μεγάλη ουρά για ένα αξιοθέατο μπορεί να σημαίνει ότι θα χάσετε το επόμενο, ένα πρόβλημα με το ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο μπορεί να σας κάνει να αργήσετε σε έναν γάμο. Μια κακή ανάμνηση από τις διακοπές μπορεί να έχει την ίδια επίδραση με μια καλή.
