Ο πρόωρος θάνατος είναι αναπόφευκτος για τους άνδρες; Σίγουρα τίποτα δεν είναι δεδομένο σε αυτή τη ζωή, όμως φαίνεται να υπάρχει μία τάση, που δεν είναι νέα – πεθαίνουν σε μικρότερη ηλικία από τις γυναίκες. Παγκοσμίως, οι άνδρες τείνουν να ζουν κατά μέσο όρο 5,4 χρόνια λιγότερο από τις γυναίκες. Αν και η ακριβής διαφορά ως προς το προσδόκιμο ζωής των δύο φύλων ποικίλλει ανά χώρα, το φαινόμενο παρατηρείται παντού και σε όλες σχεδόν τις κουλτούρες.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Internal Medicine, στις Ηνωμένες Πολιτείες το «χάσμα ζωής» είναι 5,8 χρόνια υπέρ των γυναικών, με τους βασικούς παράγοντες που οδηγούν τους άνδρες σε πρόωρο θάνατο να είναι τα ατυχήματα, ο διαβήτης, η αυτοκτονία, οι ανθρωποκτονίες και οι καρδιακές παθήσεις.
Μια εξελικτική εξήγηση για το μικρότερο προσδόκιμο ζωής των ανδρών
Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science Advances, προσπάθησε να ερμηνεύσει αυτή τη διαφορά από εξελικτική σκοπιά. Η εν λόγω μελέτη εξέτασε αν παρόμοιο «χάσμα ζωής» υπάρχει και στα ζώα.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν δεδομένα από 528 είδη θηλαστικών. Φάνηκε, λοιπόν, ότι στα θηλαστικά, τα αρσενικά πεθαίνουν νωρίτερα, όπως και στους ανθρώπους. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά όμοια μεταξύ τους. Σε 381 από τα 528 είδη, δηλαδή σε ποσοστό 72%, τα αρσενικά πέθαναν νωρίτερα από τα θηλυκά. Μόνο 5% των ειδών θηλαστικών παρουσίασε το αντίθετο.
Σχεδόν 40% των ειδών είχε μεγάλη διαφορά υπέρ των θηλυκών. Κατά μέσο όρο, η διαφορά στο προσδόκιμο ζωής μεταξύ αρσενικών και θηλυκών θηλαστικών ήταν 12% της συνολικής διάρκειας ζωής. Αυτό αποδεικνύει ότι η πρόωρη θνησιμότητα των αρσενικών είναι ο κανόνας, όχι η εξαίρεση, γενικά στη φύση.
Τι εξηγεί το μειωμένο προσδόκιμο ζωής στα αρσενικά ζώα;
Στη μελέτη, οι ερευνητές προχώρησαν σε στατιστική ανάλυση και εντόπισαν 3 βασικούς παράγοντες:
1. Μονογαμία του είδους
Σε είδη που δεν είναι μονογαμικά, τα θηλυκά ζουν κατά 15% περισσότερο από τα αρσενικά. Από εξελικτική σκοπιά, λοιπόν, τα αρσενικά ρισκάρουν περισσότερο, καταφεύγοντας σε επικίνδυνες συμπεριφορές, για να κερδίσουν συντρόφους, κάτι που μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της διάρκειας ζωής τους.
2. Διαφορές μεγέθους μεταξύ φύλων
Όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά μεγέθους μεταξύ αρσενικού και θηλυκού σε κάποια ζώα, τόσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά στο προσδόκιμο ζωής. Τα πιο μεγαλόσωμα αρσενικά έχουν έντονο το χαρακτηριστικό του ανταγωνισμού, κάτι που τους οδηγεί σε ρίσκα, που αυξάνουν τον κίνδυνο του θανάτου.
3. Φροντίδα απογόνων
Η συμμετοχή στη φροντίδα των μικρών τους αυξάνει το προσδόκιμο ζωής, καθώς μειώνει τις επικίνδυνες συμπεριφορές.
Τι σημαίνει αυτό για το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων;
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι τα ευρήματα αυτά εξηγούν γιατί οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άνδρες. Το πλεονέκτημα των γυναικών, επομένως, φαίνεται να μην είναι καθαρά ανθρώπινο, αλλά αποτέλεσμα μακροχρόνιας εξελικτικής πορείας.
Οι άνδρες τείνουν να επιδεικνύουν πιο ριψοκίνδυνες συμπεριφορές σε μεγαλύτερο βαθμό από τις γυναίκες, όπως η ταχύτητα στην οδήγηση ή η κατανάλωση αλκοόλ ή ουσιών, που αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Οι παράγοντες που ευθύνονται για το «χάσμα ζωής», μεταξύ των οποίων είναι τα ατυχήματα, οι καρδιοπάθειες και ο διαβήτης, επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο ζωής.
Ενδιαφέρον εύρημα της μελέτης, επίσης, είναι ότι η γονεϊκότητα φαίνεται να αυξάνει το προσδόκιμο ζωής, αφού όσοι φροντίζουν παιδιά τείνουν να ζουν πιο προσεκτικά.
* Πηγή: Vita
