Η Κυριακή των 42 χιλιομέτρων στη Νέα Υόρκη προμηνύεται ιστορική. Ο Ελιούντ Κιπτσόγκε και ο Κενενίσα Μπεκέλε, δύο από τα μεγαλύτερα ονόματα στην ιστορία του παγκόσμιου στίβου, ετοιμάζονται να σταθούν για τελευταία φορά στον ίδιο δρόμο, σε ένα συμβολικό «αντίο» που κλείνει έναν κύκλο δυόμισι δεκαετιών γεμάτο θριάμβους, ρεκόρ και σεβασμό. Μπορεί κανείς τους να μην θεωρείται φαβορί για τη νίκη –οι νεότεροι Κενυάτες και Αιθίοπες έχουν πλέον τον πρωταγωνιστικό ρόλο–, αλλά η αναμέτρηση αυτών των δύο θρύλων σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής.
Η ιστορία της μεταξύ τους κόντρας ξεκινά το 2003, στα Bislett Games του Όσλο. Τότε, ο 18χρονος Κιπτσόγκε σημείωνε ρεκόρ νέων στα 5.000 μέτρα και λίγους μήνες αργότερα, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Παρισιού, θα υπέγραφε το πρώτο του μεγάλο επίτευγμα: νίκη επί του ίδιου του Μπεκέλε και του Μαροκινού Χισάμ Ελ Γκερούζ. Εκείνη η κούρσα τον καθιέρωσε ως «το παιδί-θαύμα» της Κένυας. Ο Μπεκέλε, ήδη τότε καθιερωμένος ως απόλυτος κυρίαρχος στον ανώμαλο δρόμο και τα 10.000 μέτρα, θα έπρεπε να περιμένει χρόνια για να του πάρει τη ρεβάνς.
Από το 2003 ως σήμερα, το «έπος» τους γράφτηκε σε πολλαπλές πράξεις. Ο Αιθίοπας υπερίσχυσε στις αποστάσεις της πίστας και του ανώμαλου δρόμου, με συνολικό απολογισμό 16 νίκες έναντι μόλις 5 του Κιπτσόγκε στις μικρότερες αποστάσεις. Όμως από το 2013, όταν ο Κενυάτης μεταπήδησε στον μαραθώνιο, τα πάντα αντιστράφηκαν. Ο Κιπτσόγκε, νικητής ήδη στο ντεμπούτο του στο Αμβούργο με 2:05:30, εγκαινίασε μια διαδρομή που θα τον έκανε παγκόσμιο σύμβολο αντοχής και ψυχραιμίας, κατακτώντας δέκα μαραθώνιους, δύο Ολυμπιακά χρυσά (Ρίο και Τόκιο) και την παρθενική επίδοση κάτω από δύο ώρες στη Βιέννη, έστω και σε μη επίσημο αγώνα.
Ο Μπεκέλε, που πέρασε στον μαραθώνιο έναν χρόνο αργότερα, στο Παρίσι του 2014, παρουσίασε στιγμές λαμπρότητας –όπως το 2:01:41 στο Βερολίνο– αλλά δεν κατόρθωσε να διατηρήσει τη σταθερότητα του αντιπάλου του. Η πρώτη τους αναμέτρηση στο μαραθώνιο έγινε στο Σικάγο του 2014: ο Κιπτσόγκε τερμάτισε πρώτος, ο Μπεκέλε τέταρτος. Έκτοτε, οι συναντήσεις τους σε Λονδίνο (2016 και 2018) και Βερολίνο (2017) ανέδειξαν σταθερά τον Κενυάτη νικητή, με τον Αιθίοπα να παλεύει άλλοτε με τραυματισμούς, άλλοτε με το βάρος του παρελθόντος του.
Χρειάστηκαν έξι χρόνια για να ξανατεθούν πρόσωπο με πρόσωπο. Ήταν το 2024 στο Παρίσι, στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ο Κιπτσόγκε αναζητούσε το αδιανόητο τρίτο διαδοχικό χρυσό, ενώ ο Μπεκέλε έτρεχε τον πρώτο του Ολυμπιακό μαραθώνιο μετά από μια καριέρα που περιλάμβανε ήδη τρία χρυσά και ένα αργυρό από τα 5.000 και 10.000 μέτρα. Εκείνη η συνάντηση, ωστόσο, είχε απρόσμενο φινάλε: ο Κιπτσόγκε εγκατέλειψε λόγω τραυματισμού στη μέση, αφήνοντας τον αντίπαλό του να τερματίσει –αν και μακριά από τις πρώτες θέσεις.
Σήμερα, 15 μήνες αργότερα, οι δύο άντρες βρίσκονται ξανά στην ίδια γραμμή εκκίνησης, αυτή τη φορά στα πέντε διαμερίσματα της Νέας Υόρκης. Για τον Μπεκέλε είναι η δεύτερη παρουσία του μετά το 2021, όταν τερμάτισε έκτος. Για τον Κιπτσόγκε, είναι ντεμπούτο και αποχαιρετισμός μαζί: το μοναδικό «major marathon» που έλειπε από το παλμαρέ του και, όπως ο ίδιος δήλωσε, ο τελευταίος του σε μεγάλη πόλη. «Είναι κάτι που σκεφτόμουν πολύ καιρό. Ήρθε η στιγμή να ολοκληρώσω αυτόν τον κύκλο και να αρχίσω μια νέα περιπέτεια – να τρέχω για σκοπό», είπε χαρακτηριστικά σε δηλώσεις του προς τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή.
Στην πραγματικότητα, το κυνήγι του ρεκόρ έχει πάψει να έχει σημασία. Η παρουσία τους στο Μαραθώνιο της Νέας Υόρκης είναι περισσότερο συμβολική· ένα είδος «Last Dance» για δύο αθλητές που καθόρισαν τι σημαίνει πειθαρχία, επιμονή και ήθος στον κλασικό αθλητισμό. Ο Κιπτσόγκε, στα 40 του, με τη φιλοσοφία του «πειθαρχία ίσον ελευθερία», και ο Μπεκέλε, στα 43 του, παραμένουν οι τελευταίοι μεγάλοι ρομαντικοί της αντοχής.
Ακόμα κι αν οι νέοι διεκδικητές –ο Μπένσον Κιπρούτο, ο Αλεξάντερ Μουτίσο, ο Ντερέσα Γκελέτα, ο Άμπντι Ναγίγιε και ο παγκόσμιος πρωταθλητής Άλφονς Σίμπου– είναι εκείνοι που θα παλέψουν για τη νίκη, όλα τα βλέμματα θα είναι στραμμένα στους δύο βετεράνους. Δύο άντρες που πέρασαν από τον στίβο στα βουνά, και από τα ρεκόρ των 5.000 μέτρων στα 42 χιλιόμετρα της ψυχής.
Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, οι νίκες, τα ρεκόρ και οι αριθμοί ωχριούν μπροστά στην ιστορία τους. Ο αθλητισμός σπάνια έχει την τύχη να δει μια αντιπαλότητα τόσο μακρόχρονη, γεμάτη αμοιβαίο σεβασμό και αξίες. Και την Κυριακή, στους δρόμους της Νέας Υόρκης, ο κόσμος θα παρακολουθήσει όχι μια μάχη για δόξα, αλλά ένα αντίο γεμάτο συμβολισμούς· το τέλος μιας εποχής όπου δύο Αφρικανοί δρομείς άλλαξαν τον τρόπο που βλέπουμε την αντοχή, τη συνέπεια και το μεγαλείο.
