Η Ελλάδα γερνά επικίνδυνα. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: το 2023 γεννήθηκαν 72.244 παιδιά, ενώ πέθαναν 140.801 άνθρωποι. Η χώρα μας καταγράφει κάθε χρόνο περισσότερους από 60.000 θανάτους περισσότερους από γεννήσεις – ισοδυναμεί με την απώλεια μιας ολόκληρης πόλης.
Μετά και το χθεσινό μας ρεπορτάζ στη Λαϊκή Αγορά, ο Όμιλος συνεχίζει την καταγραφή των κρίσιμων ζητημάτων που αφορούν το μέλλον του τόπου και της χώρας.
Αυτή τη φορά, ζητήσαμε την άποψη ενός ειδικού. O γιατρός Κωνσταντίνος Μώρος, με πολυετή εμπειρία στη μαιευτική και γυναικολογία, μιλάει με αριθμούς, με ευθύνη αλλά και με ανησυχία. Μιλά όχι μόνο ως επιστήμονας, αλλά και ως ενεργός πολίτης, με παρουσία στην αυτοδιοίκηση.
Κύριε Μώρο, τα τελευταία χρόνια ακούμε ότι “κάθε χρόνο γεννιούνται 50.000 παιδιά λιγότερα στην Ελλάδα”. Τι δείχνουν οι αριθμοί;
Η αλήθεια είναι δραματική. Το 2008 είχαμε 118.302 γεννήσεις. Το 2023 είχαμε μόλις 72.244. Δηλαδή μέσα σε 15 χρόνια χάσαμε 46.000 γεννήσεις τον χρόνο – και η πτώση συνεχίζεται. Αν το δούμε συγκριτικά με τους θανάτους, τότε το 2023 η χώρα έχασε 68.557 ανθρώπους μόνο από τη φυσική μείωση (γεννήσεις μείον θανάτους). Αν συνεχίσουμε έτσι, μέχρι το 2035 θα έχουν χαθεί πάνω από 1.000.000 Έλληνες.
Φέτος πόσα παιδιά γεννήθηκαν;
Το 2022 είχαμε 76.000 περίπου γεννήσεις, το 2023 μειώθηκαν σε 72.000 περίπου, και αν κρίνουμε από τα προσωρινά στοιχεία του πρώτου εξαμήνου του 2024, προβλέπεται νέος αριθμός κάτω από 70.000. Άρα ναι, μπορούμε να πούμε ότι η χώρα οδηγείται σταδιακά σε λιγότερες από 60.000 γεννήσεις ετησίως. Η καμπύλη είναι ξεκάθαρη. Δεν πρόκειται για μικρές διακυμάνσεις – πρόκειται για κατάρρευση.
Είναι αλήθεια ότι οι θάνατοι μένουν σταθεροί;
Οι θάνατοι παραμένουν σε υψηλά επίπεδα και σχεδόν σταθερά. Το 2022 όπως και το 2023 είχαμε κοντά στις 140.000. Δεν μειώνονται σημαντικά, διότι ο πληθυσμός μας γερνάει. Αυτό σημαίνει ότι κάθε χρόνο, το ισοζύγιο μεταξύ γεννήσεων και θανάτων είναι αρνητικό κατά περίπου 65.000–70.000 άτομα. Και αυτό χωρίς να υπολογίζουμε τη μετανάστευση νέων στο εξωτερικό.
Δηλαδή, όντως σε μια δεκαετία θα χαθεί 1 εκατομμύριο Έλληνες;
Δυστυχώς ναι. Με τον σημερινό ρυθμό, η φυσική μείωση υπερβαίνει τις 60.000 ψυχές ετησίως. Αν συνεχίσουμε έτσι, χωρίς αντιστροφή της τάσης, μιλάμε για πάνω από 600.000 μείωση από μόνο τις γεννήσεις και τους θανάτους ως το 2034. Αν συνυπολογίσουμε και την εκροή νέων στο εξωτερικό, ο συνολικός πληθυσμός θα μειωθεί κατά ένα εκατομμύριο ανθρώπους, κάτι που συνιστά εθνική κρίση.
Τι πρέπει να γίνει; Ποια είναι η συμβουλή σας στα νέα ζευγάρια; Και τι πρέπει να κάνει το κράτος;
Καταρχάς, λέω στους νέους, μην περιμένετε την “ιδανική στιγμή” για να γίνετε γονείς. Δεν υπάρχει τέτοια στιγμή. Η γονιμότητα δεν περιμένει – μετά τα 35 οι πιθανότητες μειώνονται, και μετά τα 40 τα ποσοστά είναι κάτω από 10%. Κάντε παιδιά όταν υπάρχει αγάπη, σταθερότητα και επιθυμία. Τα υπόλοιπα έρχονται.
Από την άλλη, το κράτος οφείλει να στηρίξει ουσιαστικά τα νέα ζευγάρια. Όχι με αποσπασματικά επιδόματα, αλλά με δομές παιδικής μέριμνας, πρόσβαση σε φροντίδα και στέγαση, φορολογικά κίνητρα, άδειες μητρότητας και πατρότητας που να διευκολύνουν την ισορροπία οικογένειας-εργασίας. Η δημογραφική πολιτική πρέπει να γίνει εθνική προτεραιότητα – αλλιώς θα είμαστε η τελευταία γενιά που θα θυμάται την Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων.
Η υπογεννητικότητα δεν είναι μόνο στατιστική. Είναι η αργή εξαφάνιση ενός λαού.
