Η πρόσφατη συνέντευξη του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στο POLITICO προκαλεί έντονη ανησυχία και πολιτικό σάλο στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Οι δηλώσεις του, διατυπωμένες με τρόπο ωμό και σχεδόν συγκρουσιακό, σκιαγραφούν μια περίοδο ανατροπής στις διατλαντικές σχέσεις και προμηνύουν μια πιθανή αναθεώρηση της αμερικανικής πολιτικής απέναντι στην Ευρώπη, τη Ρωσία και την Ουκρανία.
Την ώρα που οι σύμμαχοι περιμένουν διαβεβαιώσεις για τη σταθερότητα και τη συνεργασία, ο Τραμπ παρείχε το ακριβώς αντίθετο.
Από τις πρώτες κιόλας στιγμές της συνέντευξης, ο Αμερικανός πρόεδρος επιτέθηκε στην ευρωπαϊκή ηγεσία, χαρακτηρίζοντας την Ευρώπη ως μια «αποσυντιθέμενη» ομάδα εθνών και τους πολιτικούς της ηγέτες «αδύναμους» ανθρώπους.
Με αυτές τις εκφράσεις, καθιστά σαφές ότι θεωρεί την ευρωπαϊκή πολιτική τάξη όχι μόνο ελλιπή αλλά και ανίκανη να επιλύσει βασικά ζητήματα, όπως η μετανάστευση και ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
«Νομίζω ότι είναι αδύναμοι», είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας: «Αλλά νομίζω επίσης ότι θέλουν να είναι τόσο πολιτικά ορθοί».
«Νομίζω ότι δεν ξέρουν τι να κάνουν… Η Ευρώπη δεν ξέρει τι να κάνει», πρόσθεσε.
Σκληρή γραμμή για μετανάστευση και εσωτερική πολιτική της Ευρώπης
Η συνέντευξη συνέπεσε χρονικά με την κυκλοφορία της νέας Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας της κυβέρνησης Τραμπ, ενός εγγράφου που έχει ήδη προκαλέσει δυσφορία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το κείμενο αυτό προωθεί μια ατζέντα που συγκρούεται ευθέως με το ευρωπαϊκό πολιτικό κατεστημένο, δεσμευόμενο να «καλλιεργήσει αντίσταση» στο ευρωπαϊκό status quo σχετικά με τη μετανάστευση.
Ο Τραμπ, μιλώντας στο POLITICO, ενίσχυσε αυτή τη θέση, περιγράφοντας μεγαλουπόλεις όπως το Λονδίνο και το Παρίσι ως πόλεις που κλονίζονται υπό το βάρος της μετανάστευσης από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Υποστήριξε μάλιστα ότι χωρίς αυστηρότερο έλεγχο των συνόρων ορισμένες χώρες «δεν θα είναι πλέον βιώσιμες».
«Η μεταναστευτική τους πολιτική είναι καταστροφική. Αυτό που κάνουν με τη μετανάστευση είναι καταστροφικό. Μας περίμενε μια καταστροφή, αλλά κατάφερα να την αποτρέψω».
Τέλος, δήλωσε επαναλαμβανόμενα ότι η Ευρώπη δέχεται πάρα πολλούς μετανάστες από όλο τον κόσμο, αλλά «θέλουν να είναι πολιτικά ορθοί – κάτι που, στην πραγματικότητα, θεωρώ ότι είναι το αντίθετο της πολιτικής ορθότητας – και δεν θέλουν να τους στείλουν πίσω από όπου ήρθαν.»
Χρησιμοποιώντας ιδιαίτερα προκλητική γλώσσα, ο Τραμπ χαρακτήρισε τον αριστερό δήμαρχο του Λονδίνου, Σαντίκ Καν, γιο Πακιστανών μεταναστών και πρώτο μουσουλμάνο δήμαρχο της πόλης, ως «καταστροφή» και απέδωσε την εκλογή του στη μετανάστευση: «Εκλέγεται επειδή έχουν έρθει τόσοι πολλοί άνθρωποι. Τον ψηφίζουν τώρα».
Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν άμεση αντίδραση. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση προς την Ουάσιγκτον, τονίζοντας:
«Οι σύμμαχοι δεν απειλούν να παρεμβαίνουν στη δημοκρατική ζωή ή στις εσωτερικές πολιτικές επιλογές των συμμάχων… Τους σέβονται».
Ανοιχτή στήριξη σε ευρωπαϊκούς πολιτικούς συμμάχους
Από την άλλη ο Τραμπ επαίνεσε την Ουγγαρία και την Πολωνία για τα επιτεύγματά τους στον τομέα της μετανάστευσης.
Υπογράμμισε μάλιστα ότι σκοπεύει να υποστηρίζει ευρωπαίους υποψηφίους που συμφωνούν με τη δική του πολιτική φιλοσοφία, ακόμη κι αν αυτό προκαλέσει αναστάτωση.
«Θα τους υποστηρίξω», είπε.
Και πρόσθεσε: «Έχω υποστηρίξει ανθρώπους που δεν αρέσουν σε πολλούς Ευρωπαίους. Έχω υποστηρίξει τον Βίκτορ Όρμπαν».
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός αποτελεί σταθερά έναν από τους στενότερους ιδεολογικούς συμμάχους του, κυρίως λόγω της σκληρής στάσης του στην μετανάστευση.
Η σχέση του Τραμπ με τη Μόσχα και το μήνυμα προς την Ουκρανία
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανησυχούν εδώ και μήνες για πιθανή μετατόπιση της αμερικανικής στάσης έναντι της Ουκρανίας, ειδικά καθώς ο πόλεμος με τη Ρωσία συνεχίζεται χωρίς ορατό τέλος.
Παρ’ όλα αυτά, στη συνέντευξη ο Τραμπ δεν πρόσφερε καμία διαβεβαίωση για τη συνέχιση της αμερικανικής υποστήριξης, αφήνοντας την εντύπωση ότι ενδέχεται να αναδιαμορφώσει πλήρως την πολιτική του έναντι της Μόσχας.
Αντίθετα, σημείωσε ότι η Ρωσία βρίσκεται «σε ισχυρότερη θέση» από την Ουκρανία, δηλώνοντας ότι έχει ήδη παρουσιάσει ένα ειρηνευτικό σχέδιο το οποίο –όπως είπε– «θα ήταν ωραίο αν το διάβαζε» ο Ζελένσκι.
Ο Τραμπ επανέφερε επίσης την απαίτησή του για νέες εκλογές στην Ουκρανία, υποστηρίζοντας ότι ο Ζελένσκι έχει καθυστερήσει υπερβολικά.
«Δεν έχουν κάνει εκλογές εδώ και πολύ καιρό», ανέφερε.
«Ξέρετε, μιλάνε για δημοκρατία, αλλά φτάνουν σε ένα σημείο όπου δεν είναι πλέον δημοκρατία», δήλωση που αποτελεί ευθεία αμφισβήτηση της ουκρανικής πολιτικής τάξης, σε μια περίοδο που ο Ζελένσκι αντιμετωπίζει εσωτερική πολιτική φθορά.
Μία συνέντευξη γεμάτη «φιλική» κριτική
«Η Ευρώπη είναι… Είμαι φιλικός με όλους τους. Εννοώ, τους συμπαθώ όλους, δεν έχω πραγματικούς εχθρούς. Υπήρξαν μερικοί που δεν μου άρεσαν όλα αυτά τα χρόνια, [αλλά] στην πραγματικότητα μου αρέσει η τρέχουσα ομάδα», είπε καταλήγοντας μιλώντας για την τεταμένη σχέση του με την ήπειρο.
«Μου αρέσουν πολύ, αλλά και εγώ και αυτοί τους γνωρίζουμε πολύ καλά. Τους γνωρίζω πολύ καλά. Μερικοί είναι φίλοι. Μερικοί είναι εντάξει. Ξέρω τους καλούς ηγέτες. Ξέρω τους κακούς ηγέτες. Ξέρω τους έξυπνους. Ξέρω τους ηλίθιους. Υπάρχουν και μερικοί πραγματικά ηλίθιοι.
Αλλά δεν κάνουν καλή δουλειά, η Ευρώπη δεν κάνει καλή δουλειά από πολλές απόψεις. Δεν κάνουν καλή δουλειά. Μιλάνε πάρα πολύ. Και δεν παράγουν. Μιλάμε για την Ουκρανία: μιλάνε, αλλά δεν παράγουν, και ο πόλεμος συνεχίζεται».
