Υπάρχει κάτι ελαφρώς απρεπές στο γεγονός ότι ένας πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών παρασύρεται από έναν δευτερεύοντα Ρώσο αξιωματούχο ώστε να προχωρήσει σε πυρηνικές απειλές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά αυτό ακριβώς έκανε τώρα ο Ντόναλντ Τραμπ, διατάσσοντας την αναδιάταξη δύο αμερικανικών πυρηνικών υποβρυχίων, επιτρέποντας να φανεί ότι επηρεάστηκε από τις κούφιες πολεμοχαρείς δηλώσεις του Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ενός περιθωριοποιημένου πρώην προέδρου της Ρωσίας.
Σε μια σειρά αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Μεντβέντεφ, ο οποίος τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται ως σφοδρός επικριτής της Δύσης, επιτέθηκε στην προθεσμία που θέτει ο Τραμπ στη Ρωσία προκειμένου να την επαναφέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να επιτευχθεί μία ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία, λέγοντας ότι κάθε νέο τελεσίγραφο αποτελεί ένα “βήμα προς τον πόλεμο” – όχι μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, αλλά “με τη δική του χώρα”. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ πρέπει να θυμηθεί “πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι το θρυλικό ‘Νεκρό Χέρι’”, έγραψε ο Μεντβέντεφ, κάνοντας μια προκλητική αναφορά στο σοβιετικό αυτόματο σύστημα πυρηνικής αντεπίθεσης, που μπορεί να εκτοξεύσει διηπειρωτικούς πυραύλους εάν εντοπίσει πυρηνική επίθεση.
Ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών του Τραμπ, Μάρκο Ρούμπιο, υποβάθμισε τις πρόσφατες δηλώσεις του Ρώσου, επισημαίνοντας ότι ο Μεντβέντεφ δεν είναι πλέον σε θέση να λαμβάνει αποφάσεις στη Μόσχα. Πρόκειται για μια άποψη που συμμερίζονται πολλοί Ρώσοι, για τους οποίους ο Μεντβέντεφ θεωρείται πολιτικά ασήμαντος, χωρίς εξουσία – πόσο μάλλον την ικανότητα να διατάξει πυρηνική επίθεση, αναφέρει το CNN σε ανάλυσή του.
Γιατί ο Τραμπ “επηρεάστηκε” τόσο από τις αναρτήσεις του Μεντβέντεφ
Το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί ο Τραμπ να ασχοληθεί καν με όσα ο ίδιος χαρακτήρισε ως “ανόητες” δηλώσεις, και να προβεί σε μια τόσο έντονη δημόσια αντίδραση που εντείνει επικίνδυνα τη ρητορική μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας; Μία πιθανή απάντηση είναι ότι πρόκειται για έναν βολικό τρόπο να εμφανιστεί σκληρός απέναντι στη Μόσχα, στοχοποιώντας έναν δημόσιο παράγοντα που στη Ρωσία χωρίς όμως να αντιμετωπίσει άμεσα την πραγματική εξουσία στο Κρεμλίνο, τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ή να προχωρήσει σε ουσιαστικές αλλαγές στη στρατηγική των ΗΠΑ για τα πυρηνικά. Ο Τραμπ δήλωσε ότι η εντολή για αναδιάταξη των δύο πυρηνικών υποβρυχίων δόθηκε “σε περίπτωση που οι ανόητες και εμπρηστικές δηλώσεις του Μεντβέντεφ είναι κάτι παραπάνω από απλές κουβέντες.”
Ωστόσο, πολλά αμερικανικά πυρηνικά υποβρύχια, εξοπλισμένα με εκατοντάδες πυρηνικές κεφαλές, περιπολούν διαρκώς τους ωκεανούς του κόσμου. Δεδομένου του βεληνεκούς χιλιάδων μιλίων των πυραύλων που φέρουν, όπως και του τεράστιου μεγέθους της Ρωσίας, είναι απίθανο οποιαδήποτε αναδιάταξη να κάνει ουσιαστική διαφορά στην ικανότητά τους να πλήξουν ρωσικούς στόχους. Όπως πάντα, όμως, σημασία έχει ο συγχρονισμός.
Ο Τραμπ απειλεί όντως τη Ρωσία;
Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, ο οποίος λειτουργεί ταυτόχρονα και ως “διαμεσολαβητής” με τη Ρωσία, πρόκειται να πραγματοποιήσει νέες συνομιλίες με την ηγεσία της Ρωσίας τις επόμενες ημέρες. Πιθανότατα θα πιέσει και πάλι για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, καθώς πλησιάζει η προθεσμία που έχει θέσει ο Τραμπ για την επίτευξη ειρήνης – διαφορετικά, η Μόσχα θα βρεθεί αντιμέτωπη με αυστηρούς δασμούς.
Λίγοι αναμένουν ότι το Κρεμλίνο, το οποίο επιμένει πεισματικά στην επίτευξη των δηλωμένων στρατιωτικών του στόχων πριν τερματίσει τη σύγκρουση στην Ουκρανία, θα υποχωρήσει. Και η τελευταία κλιμάκωση της πυρηνικής ρητορικής είναι απίθανο να αλλάξει αυτή τη σκληρή στάση.
Αλλά καθώς ο Τραμπ σταθμίζει – και ενδεχομένως υπαναχωρεί από – τις πιθανές επιζήμιες συνέπειες της επιβολής δευτερογενών κυρώσεων σε χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο, όπως έχει απειλήσει, το φάντασμα της ενισχυμένης πυρηνικής ετοιμότητας ίσως αποδειχθεί ένας χρήσιμος αντιπερισπασμός. Στην πραγματικότητα, η δημιουργία ενός αντιπερισπασμού από τα αυξανόμενα πολιτικά προβλήματα στο εσωτερικό μπορεί να είναι ένα καλοδεχούμενο παράπλευρο αποτέλεσμα της κλιμακούμενης ρητορικής.
Η συζήτηση περί ενισχυμένης πυρηνικής ετοιμότητας έναντι της Ρωσίας — της χώρας με τα περισσότερα πυρηνικά όπλα στον κόσμο — μπορεί να επισκιάσει πιο “ασήμαντα” εγχώρια ζητήματα, όπως το σκάνδαλο Έπσταϊν, για παράδειγμα.
Φυσικά, οποιαδήποτε αναφορά σε πυρηνική κλιμάκωση μεταξύ των δύο πυρηνικών υπερδυνάμεων δικαίως προκαλεί σοβαρή ανησυχία. Όμως, η ευρύτερη σχέση μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας, παρότι βρίσκεται υπό πίεση, απέχει πολύ από μια πυρηνική αντιπαράθεση. Και ενώ η φαινομενικά επιπόλαιη χρήση πυρηνικών απειλών από τις δύο χώρες μπορεί να προκαλεί ανησυχία, δεν υποδηλώνει ότι μια πυρηνική σύγκρουση είναι επικείμενη.
