Η συζήτηση για το πιστοποιητικό φερεγγυότητας ενοικιαστών, που σχεδιάζεται να τεθεί σε ισχύ στην Ελλάδα από το 2026 μέσω του Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους, έχει ανοίξει έντονες αντιδράσεις. Το ζητούμενο είναι αν τελικά θα λειτουργήσει ως «ασπίδα» για τους ιδιοκτήτες ακινήτων ή αν θα μετατραπεί σε νέο μηχανισμό αποκλεισμού ευάλωτων πολιτών από την αγορά κατοικίας.
Ο πρόεδρος της E-Real Estates, Θεμιστοκλής Μπάκας, μιλώντας στο Newsbomb.gr, εξηγεί τα ρίσκα, τις ευκαιρίες αλλά και τις εναλλακτικές λύσεις που υπάρχουν ήδη.
«Τειρεσίας» ενοικιαστών και πιστοποιητικό φερεγγυότητας
Όπως επισημαίνει ο κ. Μπάκας, η ιδέα μπορεί να έχει νόημα μόνο για την αντιμετώπιση στρατηγικών κακοπληρωτών. Ήδη, από τον Σεπτέμβριο του 2024, έχει προαναγγελθεί ο λεγόμενος «Τειρεσίας ενοικιαστών», μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων όπου θα καταγράφονται όσοι συστηματικά δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους.
«Ο νέος μηχανισμός πρέπει να λειτουργεί με ξεκάθαρους κανόνες και αυστηρές δικλείδες ασφαλείας, ώστε να αποφεύγονται άδικες καταχωρίσεις», τονίζει.
Οικονομική πίεση ή κακοπληρωτές;
Το ζήτημα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι τα όρια ανάμεσα στη συστηματική ασυνέπεια και την οικονομική αδυναμία είναι θολά.
«Σήμερα εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες, μικρομεσαίοι και εργαζόμενοι έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές όχι επειδή δεν θέλουν, αλλά επειδή δεν μπορούν να ανταποκριθούν. Είναι λιγότερο «άξιοι» αυτοί οι άνθρωποι να νοικιάσουν μια κατοικία;» διερωτάται.
Τα χρέη στην Ελλάδα και οι κίνδυνοι αποκλεισμού
Η εικόνα της χώρας είναι ενδεικτική:
- 115 δισ. ευρώ οφειλές προς την Εφορία
- 45 δισ. ευρώ προς τον ΕΦΚΑ
- 10,43 δισ. ευρώ «κόκκινα» δάνεια στις τράπεζες
- 59,43 δισ. ευρώ στα funds και servicers
Περισσότεροι από 3,5 εκατ. φορολογούμενοι αντιμετωπίζουν κατασχέσεις ή πλειστηριασμούς.
«Το πιστοποιητικό δεν θα ξεχωρίζει τον συνεπή από τον ασυνεπή, αλλά τον οικονομικά εύρωστο από τον πιεσμένο. Έτσι κινδυνεύουμε να δημιουργήσουμε μια νέα μορφή κοινωνικού αποκλεισμού», τονίζει ο κ. Μπάκας.
Υπάρχουσες λύσεις για ιδιοκτήτες
Ο πρόεδρος της E-Real Estates υπενθυμίζει ότι υπάρχουν ήδη εργαλεία για την προστασία των ιδιοκτητών:
- Διαταγή Απόδοσης Μισθίου: νέα, ταχύτερη διαδικασία για την απομάκρυνση κακοπληρωτών χωρίς χρονοβόρες δίκες.
- Ασφάλιση ενοικίου: συμβόλαια που αποζημιώνουν τον ιδιοκτήτη σε περίπτωση απώλειας εισοδήματος, ανεργίας ή αδυναμίας πληρωμής από τον ενοικιαστή.
Προσωπικά δεδομένα και διεθνείς συγκρίσεις
Η χρήση προσωπικών δεδομένων αποτελεί ένα ακόμα κρίσιμο ζήτημα. Αν το πιστοποιητικό γίνει υποχρεωτικό, «θα αποτελέσει de facto καθοριστικό κριτήριο για την πρόσβαση στη στέγη», προειδοποιεί ο κ. Μπάκας.
Συγκριτικά, σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς ή η Γερμανία, τέτοιου είδους πιστοποιήσεις συνοδεύονται από κοινωνικές κατοικίες, πλαφόν στα ενοίκια και ενισχυμένα δικαιώματα των ενοικιαστών. Στην Ελλάδα, ωστόσο, τέτοιο πλαίσιο δεν υπάρχει.
«Η στέγη είναι δικαίωμα»
Κλείνοντας, ο κ. Μπάκας επισημαίνει:
«Η ουσία δεν είναι να χτίζουμε νέους φραγμούς, αλλά να αξιοποιούμε δίκαια τα υπάρχοντα εργαλεία που μπορούν να προστατεύσουν και τους ιδιοκτήτες και τους ενοικιαστές. Η στέγη είναι κοινωνικό δικαίωμα – και δεν μπορεί να μετριέται με πιστοποιητικά».
