Τα πόδια μας είναι εστίες μικροβίων. Η περιοχή ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών είναι γεμάτη με ιδρωτοποιούς αδένες και όταν τυλίγουμε τα πόδια μας με κάλτσες και παπούτσια, παγιδεύουμε αυτή την υγρασία που αποβάλλουν σε ένα ζεστό, υγρό κουκούλι που είναι ιδανικό για την ανάπτυξη μικροβίων.
Στην πραγματικότητα, τα πόδια μας μπορούν να φιλοξενούν ένα μικροσκοπικό τροπικό δάσος βακτηρίων και μυκήτων, με 100 έως 10 εκατομμύρια μικροβιακά κύτταρα ανά τετραγωνικό εκατοστό της επιφάνειας του δέρματος.
Τα πόδια όχι μόνο φιλοξενούν μια τεράστια ποικιλία μικροοργανισμών -έως και 1.000 διαφορετικά είδη ανά άτομο- αλλά διαθέτουν επίσης μεγαλύτερο εύρος ειδών μυκήτων από οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος, αναφέρει η Primrose Freestone, λέκτορας Κλινικής Μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Leicester.
Αυτό σημαίνει ότι τα πόδια δεν είναι απλώς ιδρωμένα ή δύσοσμα, αλλά ότι είναι πραγματικά βιοποικίλα.
Τι υπάρχει πάνω στις κάλτσες
Επειδή τα πόδια μας είναι πλούσια σε μικρόβια, οι κάλτσες σας γίνονται η καλύτερη περιοχή για τα ίδια βακτήρια και μύκητες.
Μελέτες δείχνουν ότι οι κάλτσες φιλοξενούν τόσο αβλαβείς κατοίκους του δέρματος, όπως οι αρνητικοί κατά πηκτωμάτωση σταφυλόκοκκοι, όσο και δυνητικά επικίνδυνα παθογόνα, συμπεριλαμβανομένων των Aspergillus, Staphylococcus, Candida, Histoplasma και Cryptococcus.
Αυτά τα μικρόβια ευδοκιμούν στους ζεστούς, υγρούς χώρους μεταξύ των δακτύλων των ποδιών σας, τρέφονται με ιδρώτα και νεκρά κύτταρα του δέρματος.
Τα υποπροϊόντα τους, όπως τα πτητικά λιπαρά οξέα και οι θειούχες ενώσεις, είναι αυτά που δίνουν στα ιδρωμένα πόδια, τις κάλτσες και τα παπούτσια αυτή την περιβόητη οσμή.
Δεν είναι ο ίδιος ο ιδρώτας που μυρίζει, αλλά ο μικροβιακός μεταβολισμός αυτού του ιδρώτα.
Το μικροβίωμα της κάλτσας δεν επηρεάζεται μόνο από τα πόδια σας, αντανακλά επίσης το περιβάλλον σας.
Οι κάλτσες μαζεύουν μικρόβια από κάθε επιφάνεια στην οποία περπατάτε, συμπεριλαμβανομένων των οικιακών δαπέδων, των παταριών του γυμναστηρίου, των αποδυτηρίων, ακόμη και του κήπου σας.
Λειτουργούν ως μικροβιακά σφουγγάρια, συλλέγοντας βακτήρια και μύκητες από το χώμα, το νερό, τις τρίχες και το τρίχωμα των κατοικίδιων ζώων και τη γενική σκόνη της καθημερινής ζωής.
Σε μια μελέτη, οι κάλτσες που φορέθηκαν για μόλις 12 ώρες είχαν τον υψηλότερο αριθμό βακτηρίων και μυκήτων από όλα τα είδη ένδυσης που εξετάστηκαν.
Και αυτά τα μικρόβια δεν μένουν στη θέση τους. Οτιδήποτε ζει στις κάλτσες σας μπορεί να μεταφερθεί στα παπούτσια σας, στα πατώματά σας, στα κλινοσκεπάσματά σας – ακόμα και στο δέρμα σας.
Σε μια νοσοκομειακή μελέτη, διαπιστώθηκε ότι οι παντόφλες που φορούσαν οι ασθενείς μετέφεραν μικρόβια του δαπέδου, συμπεριλαμβανομένων των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά παθογόνων μικροβίων, στα νοσοκομειακά κρεβάτια.
Είναι μια υπενθύμιση ότι η υγιεινή των ποδιών δεν είναι απλώς ένα προσωπικό ζήτημα – μπορεί να έχει ευρύτερες επιπτώσεις στον έλεγχο των λοιμώξεων και τη δημόσια υγεία.
Υπερ-μεταδότες μυκήτων οι κάλτσες
Οι κάλτσες μπορούν επίσης να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στην εξάπλωση μυκητιασικών λοιμώξεων όπως η Tinea pedis (περισσότερο γνωστή ως πόδι του αθλητή), μια εξαιρετικά μεταδοτική πάθηση που επηρεάζει κυρίως τα δάχτυλα των ποδιών, αλλά μπορεί να εξαπλωθεί στις φτέρνες, τα χέρια ή ακόμη και τη βουβωνική χώρα.
Η λοίμωξη προκαλείται από δερματόφυτους μύκητες, οι οποίοι αγαπούν τα ζεστά, υγρά περιβάλλοντα – ακριβώς το είδος που συναντάτε σε ιδρωμένες κάλτσες και στενά παπούτσια.
Για να το προλάβετε, οι ειδικοί συνιστούν να αποφεύγετε να περπατάτε ξυπόλητοι σε κοινόχρηστους χώρους όπως γυμναστήρια και πισίνες, να μην μοιράζεστε κάλτσες, πετσέτες ή παπούτσια και να εφαρμόζετε καλή υγιεινή των ποδιών, η οποία περιλαμβάνει το καλό πλύσιμο και στέγνωμα μεταξύ των δακτύλων των ποδιών.
Οι τοπικές (αλοιφές) αντιμυκητιασικές θεραπείες είναι συνήθως αποτελεσματικές, αλλά η πρόληψη είναι το κλειδί.
Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι οι κάλτσες μπορεί να διατηρούν σπόρια μυκήτων ακόμη και μετά το πλύσιμο. Έτσι, αν είχατε πόδι του αθλητή, το να ξαναφορέσετε το ίδιο ζευγάρι -ακόμη και αν φαίνεται καθαρό- μπορεί να προκαλέσει επαναμόλυνση.
Η ασφαλέστερη προσέγγιση είναι να φοράτε καθημερινά καινούργιες κάλτσες και να αφήνετε τα παπούτσια σας να στεγνώσουν εντελώς πριν τα φορέσετε και πάλι.
Επιλέξτε υφάσματα που αναπνέουν και αποφύγετε τα υποδήματα που παγιδεύουν τη θερμότητα ή προκαλούν υπερβολική εφίδρωση.
Πώς να πλένετε σωστά τις κάλτσες
Οι περισσότερες συμβουλές για το πλύσιμο εστιάζουν στη διατήρηση του υφάσματος, του χρώματος και του σχήματος, αλλά όταν πρόκειται για κάλτσες, η υγιεινή έχει μεγαλύτερη σημασία.
Μελέτες δείχνουν ότι το πλύσιμο σε τυπικές οικιακές θερμοκρασίες (30-40 βαθμοί Κελσίου) μπορεί να μην επαρκούν για να σκοτώσουν τα βακτήρια και τους μύκητες.
Στην πραγματικότητα, οι ελλιπώς καθαρισμένες κάλτσες μπορεί να λειτουργήσουν ως φορείς μόλυνσης, ιδίως σε νοικοκυριά με ευάλωτα άτομα.
Για να απολυμάνετε σωστά τις κάλτσες σας:
- γυρίστε τις ανάποδα πριν το πλύσιμο για να αποκαλύψετε την εσωτερική επιφάνεια όπου συσσωρεύονται τα περισσότερα μικρόβια
- χρησιμοποιήστε ένα απορρυπαντικό με βάση τα ένζυμα, το οποίο βοηθά στη διάσπαση του ιδρώτα και των υπολειμμάτων του δέρματος
- πλύνετε στους 60°C όταν είναι δυνατόν, καθώς η υψηλότερη θερμοκρασία βοηθά στην αποκόλληση και την εξόντωση των μικροβίων
- σιδερώστε με ατμό τις κάλτσες σας, εάν χρειάζεται να πλύνετε σε χαμηλότερες θερμοκρασίες – η θερμότητα από το σιδέρωμα μπορεί να καταστρέψει τα υπολείμματα των σπορίων.
Οι βαμβακερές κάλτσες τείνουν να αντέχουν καλύτερα τις υψηλότερες θερμοκρασίες από ό,τι τα συνθετικά μείγματα, γεγονός που τις καθιστά καλύτερη επιλογή για όσους είναι επιρρεπείς σε μυκητιασικές λοιμώξεις.
Το στέγνωμα των κάλτσων στο άμεσο ηλιακό φως μπορεί επίσης να βοηθήσει: Το υπεριώδες φως έχει γνωστές αντιμικροβιακές επιδράσεις.
