Ο προβληματισμός πολλών γονιών είναι γνωστός και διαχρονικός: Μήπως τα παιδιά κουράζονται υπερβολικά με τις προπονήσεις; Μήπως ο αθλητισμός «κόβει» από τη μελέτη; Μήπως τελικά χάνουν στις σχολικές επιδόσεις ό,τι κερδίζουν σε φυσική κατάσταση;
Η σχέση ανάμεσα στον αθλητισμό και τη μαθησιακή απόδοση έχει μελετηθεί για δεκαετίες σε όλο τον κόσμο. Και τα ευρήματα είναι ξεκάθαρα: η άσκηση δεν αποδυναμώνει το μυαλό· το ενισχύει. Έρευνες δείχνουν ότι οι μαθητές που αθλούνται συστηματικά έχουν καλύτερη συγκέντρωση, μεγαλύτερη αυτοπειθαρχία και συχνά υψηλότερους βαθμούς από τους συνομηλίκους τους. Σε ποσοστό περίπου 60%, οι αθλητές παρουσιάζουν καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο, ενώ μόνο ένα μικρό ποσοστό εμφανίζει ουδέτερη ή παροδικά μειωμένη απόδοση.
Η νέα καθημερινότητα των παιδιών
Η σημερινή ζωή των παιδιών είναι γεμάτη απαιτήσεις, σχολείο, φροντιστήρια, ξένες γλώσσες, δραστηριότητες. Οι ώρες μοιάζουν λίγες και ο ελεύθερος χρόνος πολυτέλεια.
Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, πολλοί γονείς διστάζουν να προσθέσουν προπονήσεις στο ήδη φορτωμένο πρόγραμμα. Όμως η αλήθεια είναι διαφορετική. Η κούραση από τον αθλητισμό είναι δημιουργική. Δεν απορροφά την ενέργεια του παιδιού, την ανανεώνει.
Όταν η άσκηση γίνεται με σωστό προγραμματισμό, η προσπάθεια μετατρέπεται σε αυτοπειθαρχία, η σωματική κόπωση σε ψυχική αντοχή και η επιμονή στο γήπεδο σε επιμονή στη μελέτη.
Μέσα από τον αθλητισμό, τα παιδιά μαθαίνουν να προσπαθούν, να χάνουν, να ξανασηκώνονται. Μαθαίνουν να διαχειρίζονται το άγχος, να θέτουν στόχους, να πειθαρχούν και να σέβονται κανόνες. Χτίζουν αντοχή, υπομονή, ομαδικό πνεύμα, αυτογνωσία — στοιχεία που δεν διδάσκονται στα βιβλία, αλλά καλλιεργούνται στο γήπεδο, στην πισίνα, στο στάδιο.
Ο μικρός κολυμβητής που ξυπνά χαράματα για να προπονηθεί πριν από το σχολείο μαθαίνει την έννοια της συνέπειας. Η αθλήτρια του στίβου που κυνηγά εκατοστά στο άλμα, μαθαίνει να μετρά την πρόοδο, όχι μόνο τα αποτελέσματα. Κι ο νεαρός μπασκετμπολίστας που χάνει έναν αγώνα και επιστρέφει την επόμενη μέρα για προπόνηση, μαθαίνει ότι η αποτυχία είναι βήμα της εξέλιξης. Αυτά τα παιδιά εκπαιδεύονται για το αύριο.
Μαθαίνουν να βάζουν στόχους και να τους φτάνουν. Να πιστεύουν στον εαυτό τους και να διαχειρίζονται απογοητεύσεις. Αυτός είναι ο βαθύτερος ρόλος του αθλητισμού, να προετοιμάζει χαρακτήρες — όχι μόνο αθλητές.
Η αξία της κίνησης στη μάθηση και στη ζωή
Η σχολική φυσική αγωγή, όταν πραγματοποιείται σωστά, δεν είναι διάλειμμα από τη μάθηση — είναι μάθηση με άλλον τρόπο. Η κίνηση ενεργοποιεί τον εγκέφαλο, αυξάνει τη ροή οξυγόνου, βελτιώνει τη μνήμη και τη διάθεση. Ένα παιδί που αθλείται έχει πιο σταθερή ψυχολογία, λιγότερο άγχος και υψηλότερη αυτοπεποίθηση.
Επιπλέον, η ενασχόληση με τον αθλητισμό μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη και για τη μετέπειτα εκπαιδευτική πορεία. Οι αθλητές που διακρίνονται σε πανελλήνιο ή διεθνές επίπεδο συχνά απολαμβάνουν πριμοδοτήσεις στις πανελλήνιες εξετάσεις, πρόσβαση σε πανεπιστημιακές σχολές ή ακόμη και υποτροφίες για σπουδές στο εξωτερικό.
Κι αυτό είναι μια επιβράβευση όχι μόνο της ικανότητας, αλλά της πειθαρχίας, του μόχθου και της συνέπειας.
Κίνηση, χαρά, παιδεία
Σε μια εποχή όπου η παιδική παχυσαρκία αυξάνεται, όπου το κινητό έχει γίνει προέκταση του χεριού και ο καναπές αντικαθιστά την αυλή, η φυσική άσκηση είναι ίσως το πιο σημαντικό δώρο που μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας. Μην τα αφήνετε στον καναπέ. Κλείστε κι εσείς το κινητό. Βγείτε μαζί τους έξω. Δώστε τους την ευκαιρία να τρέξουν, να ιδρώσουν, να χαρούν, να γνωρίσουν τα όρια και τις δυνάμεις τους.
Επιλέξτε μαζί τους ένα άθλημα που αγαπούν — κολύμπι, στίβο, μπάσκετ ή ό,τι τους εμπνέει — και αφήστε τα να προσπαθήσουν, να αποτύχουν, να κερδίσουν, να ονειρευτούν.
Γιατί τελικά, ο αθλητισμός δεν είναι εμπόδιο στη μάθηση, είναι το πιο ζωντανό της μάθημα. Είναι το σχολείο της ζωής, εκεί όπου τα παιδιά μαθαίνουν να αγωνίζονται, να σέβονται, να συνεργάζονται και να προχωρούν μπροστά — μέσα και έξω από την τάξη.
