Την Πέμπτη ο διαγωνισμός τραγουδιού της Eurovision πέρασε μία από τις πιο ταραχώδεις φάσεις της ιστορίας του, καθώς τέσσερις χώρες ανακοίνωσαν ότι δεν θα συμμετάσχουν την επόμενη χρονιά, αντιδρώντας στη συνέχιση της παρουσίας του Ισραήλ.
Στον κατάλογο των αποχωρήσεων συγκαταλέγονται η Ιρλανδία – η χώρα με τις περισσότερες νίκες μαζί με τη Σουηδία – η Ολλανδία, η οποία έχει κατακτήσει πέντε τίτλους, αλλά και η Ισπανία και η Σλοβενία.
Δεν είναι η πρώτη φορα που ακούγονται διαμαρτυρίες για τη συμμετοχή του Ισραήλ στο διαγωνισμό λόγω της εμπλοκής του στον πόλεμο στη Γάζα, ωστόσο η αποχώρηση αυτών των κρατών έδειξε το μέγεθος του προβλήματος μέσα στην «οικογένεια» της Eurovision.
Παράλληλα, η συζήτηση για τη διαδικασία ψηφοφορίας παρέμεινε στο επίκεντρο, ιδιαίτερα μετά το αποτέλεσμα του φετινού διαγωνισμού, όπου το Ισραήλ συγκέντρωσε την υψηλότερη βαθμολογία από το κοινό, καταλήγοντας συνολικά στη δεύτερη θέση μετά τη βαθμολόγηση των επιτροπών.
Το ίδιο το Ισραήλ υποδέχτηκε την απόφαση για τη συμμετοχή του ως «νίκη» έναντι όσων, όπως ανέφερε, επιχείρησαν να περιορίσουν τη φωνή του.
Η απόφαση της EBU
Κατά τις εργασίες της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης (ΕBU), η συζήτηση δεν αφορούσε μια άμεση ψηφοφορία για το αν η ισραηλινή αποστολή θα παραμείνει στη Eurovision.
Το ζήτημα, ωστόσο, συνδέθηκε με μια ψηφοφορία σχετικά με αναθεωρημένους κανόνες για τη διεξαγωγή διαφημιστικής προώθησης και τη δημόσια ψήφο.
Το 65% των μελών τάχθηκε υπέρ των νέων ρυθμίσεων, ενώ το 10% επέλεξε να μην τοποθετηθεί. Η έκβαση της διαδικασίας ουσιαστικά διασφάλισε τη συμμετοχή του Ισραήλ.
Η αλλαγή των κανόνων δεν συνδέεται άμεσα με τη συμμετοχή του Ισραήλ, αλλά με τις αντιδράσεις που προκάλεσαν οι καταγγελίες για κρατικά χρηματοδοτούμενες καμπάνιες υπέρ της φετινής συμμετοχής του, οι οποίες ανέδειξαν ένα ευρύτερο πρόβλημα στις ισορροπίες της ψηφοφορίας.
Το αποτέλεσμα του televoting και η πολιτική ένταση που ακολούθησε ώθησαν την EBU να θωρακίσει τον διαγωνισμό, περιορίζοντας την επιρροή οργανωμένων διαφημιστικών προωθήσεων και ενισχύοντας την ουδετερότητα της Eurovision. Έτσι, οι αλλαγές στη διαδικασία ψηφοφορίας και προώθησης αποσκοπούν στο να προστατεύσουν τον θεσμό από παρόμοιες πιέσεις, ανεξαρτήτως χώρας.
Η EBU διασφάλισε τη συμμετοχή του Ισραήλ τηρώντας τον υπάρχοντα κανονισμό, ο οποίος ορίζει ότι μια χώρα μπορεί να αποκλειστεί μόνο αν παραβιάζει συγκεκριμένους τεχνικούς ή διαδικαστικούς όρους — όχι λόγω πολιτικών διαφωνιών ή διεθνών εντάσεων.
Παρά τις αντιδράσεις, η EBU επέμεινε ότι ο διαγωνισμός πρέπει να παραμείνει «ουδέτερος χώρος» και ότι όλες οι χώρες που πληρούν τους τεχνικούς κανόνες έχουν δικαίωμα συμμετοχής. Με αυτό το σκεπτικό, υποστήριξε πως η παρουσία του Ισραήλ προστατεύεται θεσμικά, ανεξάρτητα από τις πολιτικές συγκυρίες ή τις πιέσεις για μποϊκοτάζ.
Ο επικεφαλής του ORF, Ρόλαντ Βάισμαν, δήλωσε ότι οι συζητήσεις ήταν εκτεταμένες, αλλά το τελικό αποτέλεσμα βασίστηκε σε μυστική ψηφοφορία που, όπως σημείωσε, εξασφάλισε μια διαδικασία την οποία χαρακτήρισε δίκαιη.
Η Αυστρία θα φιλοξενήσει τον διαγωνισμό το 2026.
REUTERS/Leonhard Foeger
Οι αντιδράσεις των αποχωρησάντων
Πριν από τη σύνοδο, ο πρόεδρος της ισπανικής RTVE είχε επισημάνει ότι η κρίση θα μπορούσε να έχει αποτραπεί, εκφράζοντας αμφιβολίες για τις αποφάσεις της EBU και υποστηρίζοντας ότι οι διοργανωτές επηρεάστηκαν από πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες.
Ο ίδιος υποστήριξε ότι οι καταγγελίες περί προσπαθειών επηρεασμού της δημόσιας ψήφου θα έπρεπε να έχουν αντιμετωπιστεί σε διοικητικό επίπεδο και όχι να αποτελέσουν αντικείμενο συλλογικής ψηφοφορίας.
Το Ισραήλ έχει απορρίψει κατηγορηματικά ότι προέβη σε οποιαδήποτε παρατυπία, αναφέροντας ότι οι ενέργειές του ήταν σύμφωνες με τον κανονισμό του διαγωνισμού.
Η Ισλανδία θα λάβει την απόφασή της την ερχόμενη εβδομάδα, ενώ Βέλγιο και Σουηδία ανακοίνωσαν ότι δεν θα αποχωρήσουν.
Η Φινλανδία, από την πλευρά της, συνέδεσε τη συμμετοχή της με τον τελικό αριθμό των χωρών που θα δηλώσουν παρόντες, επισημαίνοντας επίσης ότι το κόστος συμμετοχής δεν πρέπει να αυξηθεί υπερβολικά.
Η προθεσμία επιβεβαίωσης των συμμετοχών λήγει στις 10 Δεκεμβρίου, με αναλυτές όπως ο ερευνητής Ντιν Βουλέτιτς να θεωρούν πιθανό ότι κι άλλες χώρες θα εξετάσουν σοβαρά το ενδεχόμενο αποχώρησης.
REUTERS/Denis Balibouse TPX IMAGES OF THE DAY/File Photo
Η θέση της ισραηλινής δημόσιας ραδιοτηλεόρασης
Στο ανακοινωθέν της EBU σημειώθηκε ότι αρκετοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς υπογράμμισαν τη σημασία της προστασίας της ανεξαρτησίας των δημόσιων μέσων ενημέρωσης, ιδίως σε περιοχές σύγκρουσης.
Η δημόσια ραδιοτηλεόραση του Ισραήλ, Kan, θεωρείται ανεξάρτητη από την κυβέρνηση και κατά καιρούς έχει λάβει αποστάσεις από τις κυβερνητικές θέσεις. Σύμφωνα με ειδικούς, η παρουσία της στον διαγωνισμό συνέβαλε στο να αποφευχθούν αποφάσεις που θα μπορούσαν να περιορίσουν τον ρόλο ή τη χρηματοδότησή της.
Το οικονομικό σκέλος
Η απόσυρση της Ισπανίας προκαλεί σημαντικές οικονομικές ανακατατάξεις, καθώς αποτελεί μία από τις πέντε χώρες με άμεση πρόκριση στον τελικό λόγω της υψηλής οικονομικής συνεισφοράς της.
Η συμμετοχή της κυμαινόταν τα προηγούμενα χρόνια μεταξύ 334.000 και 348.000 ευρώ. Με την απουσία της, το αντίστοιχο ποσό θα χρειαστεί να καλυφθεί από τα υπόλοιπα μέλη, με μεγαλύτερο μερίδιο να αναλογεί στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Αν υπάρξουν νέες αποχωρήσεις, η επιβάρυνση ενδέχεται να αυξηθεί για κάθε χώρα.
Σύμφωνα με την ειδικό Τζες Καρνιέλ, η απώλεια μεγάλων χρηματοδοτών έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις, ιδίως για μικρότερες χώρες, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιορισμό της κλίμακας της διοργάνωσης του 2026, εκτός αν εξευρεθεί πρόσθετη χρηματοδότηση.
REUTERS/Denis Balibouse/File Photo
Προοπτικές της επόμενης διοργάνωσης
Παρά τις αναταράξεις, ο θεσμός δεν φαίνεται να κινδυνεύει άμεσα. Ο σχολιαστής Κάλουμ Ρόου χαρακτήρισε την Πέμπτη «ημέρα μεγάλης ανατροπής» για την ιστορία του διαγωνισμού, σημειώνοντας ότι η απουσία χωρών με μακρά παράδοση δημιουργεί έντονο προβληματισμό.
Ο ίδιος εκτιμά ότι οι χώρες που αποχώρησαν δύσκολα θα επανεξετάσουν τη στάση τους για το 2026, αν και δεν απέκλεισε πιθανή επιστροφή τους για το 2027, ανάλογα με τις εξελίξεις και την απόδοση του Ισραήλ στον επόμενο διαγωνισμό.
Ο διευθυντής της Eurovision, Μάρτιν Γκριν, προβλέπει συμμετοχή περίπου 35 χωρών, ενώ υπενθυμίζει ότι για πρώτη φορά μετά από χρόνια επιστρέφουν στον θεσμό η Μολδαβία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία.
Παράλληλα, παρατηρητές επισημαίνουν ότι οι καλλιτέχνες ενδέχεται να εμφανιστούν πιο επιφυλακτικοί απέναντι στην ιδέα να βρεθούν στη σκηνή μαζί με το Ισραήλ, κάτι που ενισχύει την εικόνα ενός θεσμού ο οποίος απέχει από το σύνθημά του «United by music».
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Βάισμαν, ο ρόλος της Eurovision παραμένει η διατήρηση της επικοινωνίας ανάμεσα σε χώρες με διαφορετικές θέσεις, ιδίως σε περιόδους διεθνούς αστάθειας.
Το πώς θα εξελιχθούν οι σχέσεις μεταξύ των μελών της EBU και αν θα υπάρξει επαναπροσέγγιση στο μέλλον, παραμένει αβέβαιο.
*Mε πληροφορίες από: BBC, Κεντρική Φωτογραφία: Διαδηλωτές υπέρ της Παλαιστίνης κρατούν σημαία και πανό έξω από τα στούντιο της RTE (Radio Telefis Eireann), του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα της Ιρλανδίας, καθώς ζητούν την αποχώρηση της χώρας από τη Eurovision 2026 σε περίπτωση συμμετοχής του Ισραήλ, στο Δουβλίνο, Ιρλανδία, 1 Νοεμβρίου 2025. REUTERS/Clodagh Kilcoyne/Φωτογραφία αρχείου.
