Το δαχτυλίδι αρραβώνων με διαμάντι, μια από τις πιο διαδεδομένες και ρομαντικοποιημένες πολιτιστικές πρακτικές του σύγχρονου γάμου, δεν έχει τόσο ρομαντικές ρίζες όσο νομίζουμε.
Αντιθέτως, αποτελεί προϊόν προσεκτικά σχεδιασμένου marketing, βαθιάς πατριαρχίας και ιστορικής κοινωνικής ανάγκης.
«Στις δυτικές κουλτούρες υπάρχει η παράδοση της ανταλλαγής δαχτυλιδιών εδώ και αιώνες», λέει η Moira Weigel, συγγραφέας του Labor of Love.
«Ωστόσο, το συγκεκριμένο έθιμο της προσφοράς ενός διαμαντένιου δαχτυλιδιού είναι πιο πρόσφατο».
Συγκεκριμένα, χρονολογείται από την αποικιακή Βρετανία και έγινε γνωστό στο ευρύ κοινό το 1840, όταν η βασίλισσα Βικτώρια έλαβε ένα σμαραγδένιο δαχτυλίδι αρραβώνων σε σχήμα φιδιού.
Η βασίλισσα Βικτώρια έκανε τα διαμαντένια δαχτυλίδια μόδα, λέει η Weigel, αλλά η τάση δεν κέρδισε έδαφος μέχρι το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας της Βρετανίας στη Νότια Αφρική και την ανακάλυψη τεράστιων διαμαντιών στην περιοχή.
Λαμπερό μάρκετινγκ και ματωμένα διαμάντια
Αυτό οδήγησε στη δημιουργία της De Beers Consolidated Mines το 1888, η οποία λειτούργησε ως καρτέλ για τις επόμενες δεκαετίες, ελέγχοντας κάθε πτυχή του εμπορίου διαμαντιών.
Όταν η De Beers δεν ήταν απασχολημένη με τον έλεγχο της προσφοράς και τη δημιουργία της ψευδούς εντύπωσης ότι τα διαμάντια της ήταν σπάνια, χειραγωγούσε τη ζήτηση, πείθοντας το αμερικανικό κοινό ότι ένα διαμαντένιο δαχτυλίδι ήταν απαραίτητο μέρος της διαδικασίας του γάμου.
Το 1938, η De Beers προσέλαβε την N.W. Ayer & Son, μια διαφημιστική εταιρεία με έδρα τη Νέα Υόρκη, «για να πείσει τους νέους άνδρες ότι τα διαμάντια (και μόνο τα διαμάντια) ήταν συνώνυμα με τον ρομαντισμό και ότι η μέτρηση της αγάπης ενός άνδρα (ακόμη και της προσωπικής και επαγγελματικής του επιτυχίας) ήταν άμεσα ανάλογη με το μέγεθος και την ποιότητα του διαμαντιού που αγόραζε», γράφει ο Uri Friedman στο The Atlantic.
Το σχέδιο της Ayer περιελάμβανε την τοποθέτηση διαμαντένιων δαχτυλιδιών αρραβώνων σε διάσημες ηθοποιούς και κοσμικές προσωπικότητες (και στη συνέχεια την ενημέρωση του Τύπου για αυτό) και την επίσκεψη ομιλητών σε γυμνάσια για να εντρυφήσουν τα αμερικανικά παιδιά σχετικά με τη σημασία του δαχτυλιδιού αρραβώνων.
Ήταν επίσης ένας κειμενογράφος της Ayer που επινόησε το σλόγκαν «Diamonds Are Forever» (Τα διαμάντια είναι για πάντα), το οποίο εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα.
Πηγή: teamabovo.com
Από την υπόσχεση στην εγγύηση
Ένας πλέον καταργημένος νόμος των ΗΠΑ, ο «Breach of Promise to Marry» (Παραβίαση υπόσχεσης γάμου), επέτρεπε στις γυναίκες να μηνύουν τους άνδρες για ακύρωση αρραβώνων.
Εκείνη την εποχή, η παρθενιά των γυναικών κατά τον γάμο τους — ή τουλάχιστον κατά τον αρραβώνα τους — είχε μεγάλη αξία.
Έρευνες από τη δεκαετία του 1940 δείχνουν ότι περίπου τα μισά αρραβωνιασμένα ζευγάρια δήλωναν ότι είχαν σεξουαλικές σχέσεις πριν από τη μεγάλη μέρα.
Αν ο μελλοντικός γαμπρός εγκατέλειπε τη μέλλουσα νύφη μετά τη σεξουαλική τους επαφή, αυτή έμενε σε μια επισφαλή θέση.
Από κοινωνική άποψη, είχε «καταστραφεί» μόνιμα. Από οικονομική άποψη, είχε χάσει την αγοραία αξία της.
Έτσι γεννήθηκε το «Breach of Promise to Marry».
Ωστόσο μέχρι το 1945, 16 πολιτείες που αντιπροσώπευαν σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού της χώρας είχαν καταστήσει τον νόμο ιστορικό κατάλοιπο.
Η νομικός Margaret Brinig, ερευνώντας την ιστορική συσχέτιση ανάμεσα στην εξάπλωση των διαμαντιών και την κοινωνική αλλαγή, διαπίστωσε κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον: Η άνοδος του διαμαντένιου δαχτυλιδιού αρραβώνων δεν οφείλεται μόνο στη διαφήμιση, αλλά και στην ανάγκη για μια νέα μορφή ασφάλειας.
Με τη νομική προστασία να έχει καταργηθεί, πολλές γυναίκες απαιτούσαν πλέον από τον σύντροφό τους μια πιο απτή, οικονομική «δέσμευση».
Έτσι, το δαχτυλίδι αρραβώνων μετατράπηκε σε ασφαλιστικό συμβόλαιο.
Οι γυναίκες ήθελαν μια εκ των προτέρων οικονομική εγγύηση. Με αυτόν τον τρόπο, αν το ζευγάρι δεν έφτανε ποτέ στο γάμο, τουλάχιστον θα της έμενε κάτι. Και αυτό το κάτι ήταν σχεδόν πάντα μικρό και λαμπερό.
«Diamonds are a girl’s best friend»
Γενικότερα, όσον αφορά τα κοσμήματα οι γυναίκες έχουν ιστορικά στιγματιστεί ως επιπόλαιες και ματαιόδοξες.
Όμως η σχέση τους με αυτά έχει και βαθύ κοινωνικό και επιβιωτικό χαρακτήρα.
Στο παρελθόν, τα κοσμήματα λειτουργούσαν ως φορητός πλούτος, ως ασφαλιστική δικλίδα σε έναν κόσμο όπου οι γυναίκες δεν μπορούσαν να έχουν τραπεζικούς λογαριασμούς χωρίς άδεια.
Όντας μικρά και φορητά είχαν την δυνατίτητα να τα ράψουν στη φόδρα των παλτό και των ρούχων, ώστε να μπορούν να φύγουν με ό,τι μπορούσαν να κουβαλήσουν.
Σε περίπτωση χηρείας, εγκατάλειψης ή οικονομικής ανάγκης, ένα κόσμημα – και ιδιαίτερα ένα διαμάντι – μπορούσε να ανταλλαχθεί άμεσα για χρήματα, να πάει σε ενεχυροδανειστήριο και να εξασφαλίσει την επιβίωση.
Η φράση, που έγινε διάσημη με τη Marilyn Monroe το 1953, δεν ήταν απλά στίχος ενός τραγουδιού.
Ένα φιλί στο χέρι
Μπορεί να είναι πολύ ευρωπαϊκό
Αλλά τα διαμάντια είναι ο καλύτερος φίλος μιας γυναίκας
Ένα φιλί μπορεί να είναι υπέροχο
Αλλά δεν θα πληρώσει το νοίκι
Του ταπεινού σου διαμερίσματος
Ούτε θα σε βοηθήσει στο αυτόματο (ATM)
Ήταν η αντανάκλαση μιας κοινωνικής πραγματικότητας, όπου το διαμάντι ήταν όχι απλώς πολυτέλεια, αλλά όπλο επιβίωσης.
Η οικονομική πραγματικότητα
Μέχρι και τη δεκαετία του 1980, η De Beers συνέχισε να επανακαθορίζει τη σχέση του άνδρα με την αγορά του δαχτυλιδιού.
Η ιδέα πως το 1/6 του ετήσιου μισθού έπρεπε να επενδυθεί στο δαχτυλίδι δεν ήταν πολιτισμικός κανόνας, αλλά ένα ακόμη διαφημιστικό τέχνασμα.
Αν και σήμερα πολλοί νέοι απομακρύνονται από τον παραδοσιακό γάμο και τα οικονομικά τους είναι πιο ρευστά από ποτέ, η ιδέα του διαμαντιού ως συμβόλου αληθινής αγάπης εξακολουθεί να επιβιώνει – όχι επειδή είναι αληθινή, αλλά επειδή μας έπεισαν πως έτσι είναι.
