«Σε περίπτωση που επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία που προβλέπει εδαφικές παραχωρήσεις, θα μπορούσε να ‘αντιγραφεί’ το μοντέλο αυτό στην Κύπρο, ‘ανοίγοντας’ ένα παράθυρο ευκαιρίας για την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή πλευρά;». Το ερώτημα αυτό θέσαμε στον Ίαν Λέσερ, επικεφαλής του German Marshall Fund (GMF) στις Βρυξέλλες και στον Μάικλ Έμερσον, ανώτατο ερευνητή του CEPS (Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής). Ιδού οι απόψεις τους.
«Είναι καλό ότι τα μέρη συνεχίζουν να συνομιλούν υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και ότι βρίσκονται στη μέση της διαπραγμάτευσης»
«Πρώτον, δεν είμαστε πουθενά κοντά σε μια συμφωνία στην Ουκρανία. Δεύτερον, ακόμη και αν υπάρχει κάποια εδαφική πτυχή στους όρους για κατάπαυση του πυρός, είναι πολύ απίθανο η Ουκρανία ή οι υποστηρικτές της στη Δύση να αποδεχτούν ένα είδος νομικής εδαφικής παραχώρησης ή αλλαγής των συνόρων. Είναι πολύ πιο πιθανή μια αποδοχή του status quo, αλλά με τη σκέψη ότι στο μέλλον η Ουκρανία θα είναι σε θέση να διατηρήσει τις επιλογές της ανοιχτές όσον αφορά την επαναβεβαίωση της κυριαρχίας της. Στην Κύπρο σήμερα κανείς δεν είναι διατεθειμένος να αμφισβητήσει το status quo στο έδαφος. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν είναι διατεθειμένη να αποδεχτεί τη νομιμότητα των Κατεχομένων. Οι περιπτώσεις Ουκρανίας και Κύπρου είναι πολύ διαφορετικές. Υπάρχουν πολλές άλλες συγκρούσεις, όπου υπάρχει ένα είδος σταθεροποίησης, αλλά όχι αποδοχή της εδαφικής κατάστασης. Ισχύει στην κορεατική χερσόνησο. Ισχύει μεταξύ Ιαπωνίας και Ρωσίας. Η κατάσταση στην Κύπρο έχει τη δική της πολιτική δυναμική και τα δικά της ζητήματα κυριαρχίας. Δεν θα ανησυχούσα υπερβολικά για το προηγούμενο που θα μπορούσε να δημιουργηθεί στο μέλλον όσον αφορά την Ουκρανία» απαντά ο Λέσερ. Ανάλογη είναι η άποψη του Εμερσον. «Δεν έχουμε φτάσει ακόμα εκεί σε καμία περίπτωση στην Ουκρανία. Η τουρκική πλευρά δεν χρειάζεται ούτε αναζητά παράθυρο ευκαιρίας. Μπορεί να παραμείνει στο status quo, το οποίο θα μπορούσε να συνεχιστεί για περισσότερες δεκαετίες».
Διαπραγματεύσεις
Ρωτήσαμε επίσης τους δύο ειδικούς ποιες είναι οι εκτιμήσεις τους όσον αφορά το Κυπριακό καθώς η Τουρκία επιμένει ότι πρέπει να υπάρχει λύση δύο κρατών. «Φοβάμαι ότι η τουρκική θέση, στην Κύπρο και την Τουρκία, είναι βαθιά ριζωμένη» απάντησε ο Έμερσον, ο οποίος θεωρεί ότι καθώς η οικονομία της τουρκοκυπριακής πλευράς «αναπτύσσεται δυναμικά και, με δημοσιονομική στήριξη από την Αγκυρα, δεν βρίσκεται υπό την πίεση να αλλάξει τη θέση της από μια λύση δύο κρατών σε μια λύση ενός κράτους.
Η τελευταία πραγματική ευκαιρία για να γίνει αυτό ήταν με το Σχέδιο Ανάν ήδη πριν από δύο δεκαετίες, το 2004, το οποίο η ελληνική πλευρά διέλυσε με την αρνητική της ψήφο στο δημοψήφισμα, με την ηγεσία της να επιθυμεί ένα πιο έντονα συγκεντρωτικό κοινό κράτος». Αντίστοιχα απαισιόδοξη είναι η θέση του Λέσερ.
«Είναι καλό ότι τα μέρη συνεχίζουν να συνομιλούν υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και ότι βρίσκονται στη μέση της διαπραγμάτευσης ορισμένων χρήσιμων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Πιθανότατα θα υπάρξουν περαιτέρω συνομιλίες αυτού του είδους στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη. Αλλά η τουρκική επιμονή σε μια προσέγγιση δύο κρατών έχει ανατρέψει δεκαετίες εργασίας γύρω από την πιθανότητα μιας διευθέτησης που πάντα βασιζόταν στην ιδέα μιας δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας. Αλλά αυτή δεν είναι η τρέχουσα διαπραγματευτική θέση για την τουρκική πλευρά».
Advertisement
End of ad break in 18 s
You can close Ad in 3 s
Καταστάσεις sui generis
Κατά τον Λέσερ η αναβίωση μιας ειρηνευτικής διαδικασίας μεταξύ Γάζας και Ισραήλ βασισμένης σε μια λύση δύο κρατών μπορεί να έχει ενδεχομένως μεγαλύτερη βαρύτητα για την Κύπρο από ό,τι μια συμφωνία στην Ουκρανία. «Η σημερινή ατμόσφαιρα γύρω από την κατάσταση στη Γάζα υποστηρίζει σε μεγάλο βαθμό την αναβίωση της λύσης των δύο κρατών. Δεν είναι η θέση της σημερινής ισραηλινής κυβέρνησης, αλλά σε διεθνές επίπεδο υπάρχει πολύ ισχυρή υποστήριξη για την ιδέα μιας λύσης δύο κρατών. Μπορεί να εφαρμοστεί και αλλού; Είναι ένα ανοιχτό ερώτημα». Θα μπορούσε να ενισχύσει την τουρκική θέση για την Κύπρο; τον ρωτάμε.
«Αυτές οι καταστάσεις είναι sui generis. Είναι όλες μοναδικές. Δεν θα πρέπει απαραίτητα να εφαρμόζουμε αυτές τις προσεγγίσεις ευρέως. Αλλά στην παγκόσμια κοινή γνώμη η ιδέα μιας λύσης δύο κρατών έχει ένα ηθικό βάρος για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Αλλά σε ποιον βαθμό θα επηρέαζε αυτό την κοινή γνώμη σχετικά με άλλες ανεπίλυτες διαφορές είναι ένα ανοιχτό ερώτημα και δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι μία περίπτωση μπορεί να επηρεάσει δραματικά μια άλλη. Η κατάσταση στην Κύπρο έχει τις δικές της δυναμικές, που ευτυχώς αυτή τη στιγμή είναι σε μεγάλο βαθμό πολιτικές παρά δυναμικές ασφαλείας».
Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»
