Θα μπορούσαν τα ελληνικά C-130 να γίνουν «ιπτάμενα πυροσβεστικά»;

Θα μπορούσαν τα ελληνικά C-130 να γίνουν

«ιπτάμενα πυροσβεστικά»;

του Σπύρου Μαυρολέων

Η μάχη με τις δασικές πυρκαγιές γίνεται κάθε χρόνο πιο δύσκολη και πιο απαιτητική. Στον πόλεμο αυτό, η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει έναν πολύτιμο στόλο μεταγωγικών αεροσκαφών C-130, που εδώ και δεκαετίες υπηρετούν σε ποικίλες αποστολές. Σήμερα, μια τεχνολογία που ήδη χρησιμοποιείται στο εξωτερικό θα μπορούσε να τους δώσει έναν εντελώς διαφορετικό ρόλο: αυτόν του «ιπτάμενου πυροσβεστικού».

Η ιδέα είναι απλή αλλά εξαιρετικά αποτελεσματική. Ένα ειδικό σύστημα, αποτελούμενο από δεξαμενή χωρητικότητας έως και 11.000 λίτρων, τοποθετείται μέσα στο αεροσκάφος και συνδέεται με εξωτερικούς αγωγούς εκτόξευσης. Η δεξαμενή φορτώνεται από το έδαφος πριν την απογείωση. Όταν το πλήρωμα φτάσει πάνω από το μέτωπο της φωτιάς, αρκεί ένα τράβηγμα του μοχλού για να απελευθερωθεί ολόκληρη η ποσότητα μέσα σε μόλις 10 δευτερόλεπτα, με πίεση τόσο ισχυρή που μπορεί να ανασηκώσει την ουρά του αεροσκάφους.

Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά πυροσβεστικά αεροπλάνα που πρέπει να προσθαλασσώνονται ή να πετούν σε λίμνες και δεξαμενές για να ξαναγεμίσουν, το σύστημα αυτό επιτρέπει την απευθείας απογείωση για το μέτωπο, χωρίς ενδιάμεσες στάσεις. Έτσι αυξάνεται θεαματικά η ταχύτητα και η αποτελεσματικότητα της επέμβασης.

Η τεχνολογία αυτή δεν είναι καινοτομία· χρησιμοποιείται ήδη στις ΗΠΑ και αλλού, μετατρέποντας μεταγωγικά αεροσκάφη σε «rapid-response» πυροσβεστικά με χαμηλό κόστος. Το πλεονέκτημά της είναι ότι δεν απαιτείται αγορά νέων εξειδικευμένων αεροπλάνων· αντίθετα, αξιοποιούνται τα υπάρχοντα, πολλαπλών χρήσεων, έτοιμα να επιχειρήσουν και σε αποστολές πυρόσβεσης.

Η κατάσταση του ελληνικού στόλου

Η Ελλάδα διαθέτει συνολικά 15 C-130 (τύπων B και H). Σύμφωνα με στοιχεία του 2024, 10 βρίσκονται στην ΕΑΒ:

• 3 σε στάδιο συντήρησης

• 1 σταθμευμένο εκτός υπόστεγου

• 1 παροπλισμένο

• 5 καθηλωμένα στην πίστα της Τανάγρας

Η διαθεσιμότητα έχει βελτιωθεί πρόσφατα, με πέντε επιχειρησιακά διαθέσιμα αεροσκάφη έναντι μόλις ενός στο παρελθόν, ενώ τον Μάρτιο του 2025 παραδόθηκε ακόμη ένα μετά από εκτεταμένες επισκευές.

Συνολικά υπάρχοντα: 15

Πραγματικά διαθέσιμα/ενεργά: περίπου 5 (διευρυμένη πρόσφατη κινητικότητα)

Σε ΕΑΒ/αναμονή: τα υπόλοιπα (τουλάχιστον 10) είτε σε συντήρηση είτε καθηλωμένα, με έντονη ανάγκη επισκευών και υποστήριξης

Πολλαπλοί τύποι κατασβεστικών υγρών

Συστήματα όπως το MAFFS (Modular Airborne Fire Fighting System) που χρησιμοποιούν τα αμερικανικά C-130 δεν περιορίζονται μόνο στο νερό. Μπορούν να ρίξουν:

• καθαρό νερό για άμεση κατάσβεση ή ψύξη ζωνών

• αφρό (foam retardant) για μείωση αναζωπύρωσης

• ειδικά χημικά επιβραδυντικά για δημιουργία φράγματος

• υγρά μίγματα με άλατα ή φωσφορικά που παραμένουν στο έδαφος για ώρες

Αυτό τους δίνει πλεονέκτημα έναντι των παραδοσιακών πυροσβεστικών, καθώς προσαρμόζονται στην αποστολή — είτε για άμεση κατάσβεση, είτε για προληπτική δημιουργία αντιπυρικών ζωνών.

Το ερώτημα που μένει

Η τεχνογνωσία υπάρχει και η εμπειρία στο εξωτερικό δείχνει ότι λειτουργεί. Το ζήτημα είναι αν θα επενδύσουμε στην άμεση επιχειρησιακή ετοιμότητα των C-130 ώστε να αξιοποιηθούν και σε αυτόν τον ρόλο, αντί να μένουν καθηλωμένα στο έδαφος κάθε καλοκαίρι.

Υστερόγραφο:
Τα συστήματα τύπου MAFFS για C-130 δεν προορίζονται μόνο για τις τεράστιες εκτάσεις των ΗΠΑ. Μπορούν να είναι αποτελεσματικά και στις ελληνικές συνθήκες, αρκεί να ενταχθούν σε συνδυασμένες επιχειρήσεις. Το μεγάλο φορτίο και η ταχύτητά τους τα καθιστούν ιδανικά για μεσαία και μεγάλα μέτωπα ή για αποστολές σε απομακρυσμένες περιοχές, όπως νησιά και ορεινά χωριά. Σε πιο στενά ή δύσβατα σημεία, μπορούν να συνεργάζονται με μικρότερα και πιο ευέλικτα αεροσκάφη, που θα ολοκληρώνουν τη δουλειά με στοχευμένες ρίψεις. Έτσι, η Ελλάδα θα αξιοποιεί πλήρως τις δυνατότητες και των δύο τύπων μέσων στην αεροπυρόσβεση.

Τα συστήματα τύπου MAFFS για C-130 μπορούν να είναι αποτελεσματικά και στην Ελλάδα, αλλά η απόδοσή τους εξαρτάται από το πώς θα χρησιμοποιηθούν και σε τι είδους πυρκαγιές.

Πλεονεκτήματα για τις ελληνικές συνθήκες:

• Ρίχνουν μεγάλο όγκο (11.000 λίτρα) σε μία μόνο διέλευση, κάτι που μπορεί να καταστείλει γρήγορα ένα μέτωπο ή να δημιουργήσει αντιπυρική ζώνη.

• Έχουν μεγάλη ταχύτητα και εμβέλεια, οπότε μπορούν να επιχειρούν γρήγορα ακόμη και σε απομακρυσμένα νησιά ή ορεινές περιοχές.

• Μπορούν να ρίξουν διάφορα υλικά (νερό, αφρό, επιβραδυντικά), άρα προσαρμόζονται ανάλογα με το έδαφος και τις καιρικές συνθήκες.

• Δεν χρειάζεται να βρουν λίμνη/θάλασσα για ανεφοδιασμό, άρα κερδίζουν χρόνο.

Προβληματισμοί για την ελληνική γεωγραφία:

• Το μεγάλο τους μέγεθος και η υψηλή ταχύτητα ίσως τα δυσκολεύει σε πολύ στενά φαράγγια ή έντονα ορεινά μέτωπα όπου τα Canadair ή τα Air Tractor μπορούν να επιχειρούν χαμηλότερα και με μεγαλύτερη ευελιξία.

• Η βέλτιστη χρήση τους είναι σε μεσαία έως μεγάλα μέτωπα, όπου υπάρχει χώρος να πετάξουν με ασφάλεια και να ρίξουν όλο το φορτίο τους αποτελεσματικά.

• Σε μικρές, πολύπλοκες εστίες μέσα σε πυκνό δάσος, ίσως η ακρίβεια των μικρότερων αεροσκαφών να είναι πιο χρήσιμη.

Στην πράξη, θα ήταν ιδανικά ως μέρος ενός συνδυασμού:

• Τα C-130 με το σύστημα να κάνουν τις μεγάλες, γρήγορες ρίψεις για έλεγχο ή περιορισμό του μετώπου.

• Τα μικρότερα, ευέλικτα πυροσβεστικά να αναλαμβάνουν τις τελικές στοχευμένες ρίψεις και τις δύσβατες περιοχές.

#newpolis