ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΤΣΟΥΤΣΟΥΡΑ <Συναίσθημα με χρώμα>
Τραγωδία στη Θεσσαλονίκη: Νεκρός 23χρονος σε τροχαίο – rpn
Θλίψη προκάλεσε το θανατηφόρο τροχαίο που σημειώθηκε αργά το βράδυ της Τρίτης στη Θεσσαλονίκη, όταν ένας 23χρονος έχασε τη ζωή του στην Εθνική Οδό Θεσσαλονίκης – Μουδανιών.
Το δυστύχημα συνέβη περίπου στις 22:45, στο 16ο χιλιόμετρο, στο ρεύμα προς Χαλκιδική. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, η μοτοσικλέτα που οδηγούσε ο νεαρός εξετράπη της πορείας της στο ύψος της Θέρμης και προσέκρουσε στις προστατευτικές μπάρες.
Η σύγκρουση ήταν σφοδρή, με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του 23χρονου οδηγού.
Την προανάκριση για τα αίτια και τις συνθήκες του δυστυχήματος έχει αναλάβει το Τμήμα Τροχαίας Θέρμης.
Σχέσεις: Κρύο καιρός για δύο, αλλά προσοχή στην επιστροφή στον πρώην
Η «εποχή των δεσμεύσεων» (γνωστή και ως “cuffing season”) έχει φτάσει. Καθώς η θερμοκρασία πέφτει και πλησιάζουν οι γιορτές, δεν είναι λίγοι εκείνοι που ξεκινούν αυθόρμητα την αναζήτηση ενός συντρόφου. Αλλά αυτήν την χρονιά, είναι σημαντικό να προσέξετε καθώς το “winter coating” αναμένεται να… κυριαρχήσει και να επηρεάσει σημαντικά τον κόσμο του dating και τις σχέσεις.
Τι είναι το winter coating;
Το “winter coating” περιλαμβάνει την αναζωπύρωση μιας σχέσης με έναν πρώην ή έναν παλιό έρωτα κατά τη διάρκεια του χειμώνα (winter), μόνο για να τον απορρίψεις, όπως ένα παλτό (coat), την άνοιξη. Περιγράφει τις εφήμερες σχέσεις, που μπορεί να διαμορφώσει κανείς μόνο και μόνο για να ξεφύγει από την μοναξιά.
Ειδικά τον χειμώνα, που έχουμε ανάγκη την χαλάρωση και την σύνδεση, είναι πιο εύκολο να επικοινωνήσουμε με ένα πρώην σύντροφο, που ήδη γνωρίζουμε και νιώθουμε οικεία, από το να ψάξουμε για κάποιον νέο. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι μπορεί να είναι οδυνηρό και επιζήμιο. Αυτό διότι, συνήθως χωρίζουμε για σοβαρούς λόγους, οι οποίοι εάν δεν έχουν αντιμετωπιστεί ή διορθωθεί, πιθανότατα θα βρεθείτε στο ίδιο συναισθηματικό χάος.
Πώς θα το αναγνωρίσετε & πώς επηρεάζει τις σχέσεις
Οι πρώην που χρησιμοποιούν το «winter coat» συνήθως δεν έχουν κακές προθέσεις, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν πραγματικά αλλάξει ή ότι θέλουν να ξεκινήσουν μια νέα σχέση με στέρεες βάσεις. Εάν πρόκειται για τέτοια περίπτωση, πιθανότατα θα τραβήξουν την προσοχή σας χωρίς να αναφερθούν στον χωρισμό, επειδή δεν θέλουν να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί για όσα συνέβησαν μεταξύ σας.
Ενώ μπορεί να δείχνουν ενδιαφέρον, θα τους δείτε να είναι απρόθυμοι να μιλήσουν για το παρελθόν, για τους λόγους που χωρίσατε ή για το πώς σας επηρέασε ο χωρισμός. Άλλα κοινά σημάδια που πρέπει να προσέξετε περιλαμβάνουν το «love bombing» (υπερβολική εκδήλωση αγάπης), την ξαφνική επικοινωνία μαζί σας και την αποφυγή συζητήσεων για το παρελθόν ή το μέλλον. Δεν θα καταβάλλουν προσπάθεια να ικανοποιήσουν τις συναισθηματικές σας ανάγκες και, ως αποτέλεσμα, είναι συνήθως αποστασιοποιημένοι ή απόμακροι.
Εάν ένας πρώην σύντροφος σας προσεγγίσει, καλό είναι να αναρωτηθείτε: «Κάνει πραγματικά προσπάθεια για τη σχέση; Αναγνωρίζει τι πήγε στραβά την προηγούμενη φορά;». Το “winter coating” μπορεί να φαίνεται σχετικά ακίνδυνο, όμως αυτός ο εποχικός ρομαντισμός και η νοσταλγία μπορεί τελικά να είναι επιζήμια.
Αν δεν είστε στην ίδια «σελίδα» όσον αφορά τη σχέση, προειδοποιούν οι ειδικοί, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια νέα σειρά από απογοητεύσεις και σύγχυση. Γι’ αυτό είναι καλύτερο να συζητήσετε εκ των προτέρων με ειλικρίνεια τις προθέσεις σας, καθώς και τι πήγε στραβά την πρώτη φορά και τι έχει αλλάξει από τότε.
* Πηγή: Vita
«Ψηφιακή αποικιοκρατία»: Πώς οι εταιρείες AI ακολουθούν το παράδειγμα των αυτοκρατοριών
Στα μάτια των μεγάλων εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης (AI), όπως η OpenAI, οι θησαυροί δεδομένων στο διαδίκτυο είναι εξαιρετικά πολύτιμοι.
Συλλέγουν φωτογραφίες, βίντεο, βιβλία, αναρτήσεις σε ιστολόγια, άλμπουμ, πίνακες ζωγραφικής, φωτογραφίες και πολλά άλλα για να εκπαιδεύσουν τα προϊόντα τους, όπως το ChatGPT – συνήθως χωρίς καμία αποζημίωση ή συγκατάθεση από τους δημιουργούς.
Στην πραγματικότητα, η OpenAI και η Google υποστηρίζουν ότι ένα μέρος του αμερικανικού νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων, γνωστό ως «δόγμα της δίκαιης χρήσης», νομιμοποιεί αυτή την κλοπή δεδομένων.
Κατά ειρωνικό τρόπο, η OpenAI έχει επίσης κατηγορήσει άλλους γίγαντες της τεχνητής νοημοσύνης για τη συλλογή δεδομένων που αποτελούν «δική της» πνευματική ιδιοκτησία.
Και αυτές οι σκηνές δημιουργούν μία παράξενη οικιότητα.
Πολύ πριν από την έλευση της τεχνητής νοημοσύνης, οι λαοί, η γη και οι γνώσεις αντιμετωπίζονταν με παρόμοιο τρόπο – εκμεταλλεύονταν από τις αποικιακές δυνάμεις για δικό τους όφελος.
Αυτό που συμβαίνει με την τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα είδος «ψηφιακού αποικιοκρατισμού», σύμφωνα με άρθρο του The Conversation.
Στο σύστημα αυτό, ισχυροί (κυρίως δυτικοί) τεχνολογικοί γίγαντες χρησιμοποιούν αλγόριθμους, δεδομένα και ψηφιακές τεχνολογίες για να ασκήσουν εξουσία πάνω σε άλλους και να πάρουν δεδομένα χωρίς τη συγκατάθεσή τους.
Ωστόσο, η αντίσταση είναι δυνατή – και η μακρά ιστορία της αντίστασης των γηγενών πληθυσμών δείχνει πώς μπορούν να το επιτύχουν οι άνθρωποι.
Η μυθοπλασία του terra nullius
Terra nullius είναι ένας λατινικός όρος που μεταφράζεται ως «γη κανενός» ή «γη που δεν ανήκει σε κανέναν». Χρησιμοποιήθηκε από τους αποικιοκράτες για να διεκδικήσουν «νόμιμα» – τουλάχιστον σύμφωνα με τους νόμους των αποικιοκρατών – τη γη.
Η νομική μυθοπλασία του terra nullius στην Αυστραλία ανατράπηκε στην ιστορική υπόθεση Mabo του 1992.
Η υπόθεση αυτή αναγνώρισε τα δικαιώματα γης των λαών Meriam, των γηγενών των Νήσων Murray της Αυστραλία, καθώς και τη συνεχιζόμενη σύνδεση των γηγενών της Αυστραλίας με τη γη.
Με αυτόν τον τρόπο, αναίρεσε το terra nullius από νομική άποψη, οδηγώντας στο Native Title Act 1993.
Ωστόσο, μπορούμε να δούμε ίχνη της ιδέας του terra nullius στον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης συλλέγουν δισεκατομμύρια δεδομένα ανθρώπων από το διαδίκτυο.
Είναι σαν να πιστεύουν ότι τα δεδομένα δεν ανήκουν σε κανέναν – παρόμοια με τον τρόπο που οι Βρετανοί πίστευαν λανθασμένα ότι η ήπειρος της Αυστραλίας δεν ανήκε σε κανέναν.
Ψηφιακός επεκτατισμός μεταμφιεσμένος σε συγκατάθεση
Ενώ τα δεδομένα συλλέγονται χωρίς να το γνωρίζουμε, ένας πιο ύπουλος τρόπος με τον οποίο υλοποιείται ο ψηφιακός αποικιοκρατισμός είναι η αναγκαστική παραίτηση από τα δεδομένα μας μέσω της ομαδοποιημένης συγκατάθεσης.
Έχετε αναγκαστεί να κάνετε κλικ στο «αποδοχή όλων» μετά από μια απαιτούμενη ενημέρωση του τηλεφώνου σας ή για να αποκτήσετε πρόσβαση στον τραπεζικό σας λογαριασμό; Συγχαρητήρια!
Έχετε κάνει μια επιλογή Χόμπσον: δηλαδή, μια επιλογή που έγινε σε μια κατάσταση στην οποία δεν υπήρχαν άλλες επιλογές
Τι θα συνέβαινε αν δεν επιλέγατε «ναι», αν επιλέγατε να απορρίψετε αυτή τη συλλογική συγκατάθεση; Ίσως να μην μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε την τράπεζα ή το τηλέφωνό σας. Είναι πιθανό να επηρεαστεί και η υγειονομική σας περίθαλψη.
Μπορεί να φαίνεται ότι έχετε επιλογές.
Αλλά αν δεν επιλέξετε «ναι σε όλα», «επιλέγετε» τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Αυτή η προσέγγιση δεν είναι καινούργια.
Ενώ το terra nullius ήταν μια αποικιακή στρατηγική για την διεκδίκηση πόρων και γης, οι επιλογές του Χόμπσον εφαρμόζονται ως μέσο αφομοίωσης στις κυρίαρχες πολιτισμικές νόρμες.
Δεν ντύνεστε «επαγγελματικά»; Δεν θα πάρετε τη δουλειά ή θα χάσετε αυτή που έχετε.
Αντίσταση στο ψηφιακό terra nullius
Είναι άραγε η αφομοίωση η μόνη επιλογή που έχουμε; Όχι.
Η ιστορία μάς δείχνει ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να αντισταθούμε σε κάθε μορφή “αποικιοκρατίας”, ακόμη και στην ψηφιακή της εκδοχή. Για αιώνες, οι ιθαγενείς κοινότητες αντιστέκονται στην προσπάθεια αφαίρεσης της γης και της γνώσης τους, επαναλαμβάνοντας ότι «η γη των Αβοριγίνων ήταν και θα είναι πάντα γη των Αβοριγίνων».
Με τον ίδιο τρόπο, η αντίσταση σήμερα απέναντι στο ψηφιακό terra nullius χρειάζεται να εκδηλωθεί σε όλα τα επίπεδα — από το άτομο μέχρι τις τοπικές και παγκόσμιες κοινότητες.
Ένα παράδειγμα είναι η απόφαση δικαστή που επιτρέπει σε συγγραφείς, όπως ο George R. R. Martin, να προχωρήσουν σε αγωγή κατά της OpenAI για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων, καθώς το ChatGPT φέρεται να παρήγαγε περιεχόμενο αρκετά παρόμοιο με το «Game of Thrones».
Παράλληλα, αυξάνονται οι μηνύσεις που υποστηρίζουν ότι η ανεξέλεγκτη συλλογή δεδομένων από εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης παραβιάζει τον νόμο:
Το Reddit κατέθεσε αγωγή κατά της Perplexity επειδή χρησιμοποίησε προστατευμένο περιεχόμενο για την εκπαίδευση του μοντέλου της.
Η Anthropic συμφώνησε σε αποζημίωση 1,5 δισ. δολαρίων σε συγγραφείς που κατήγγειλαν ότι τα βιβλία τους χρησιμοποιήθηκαν παράνομα για εκπαίδευση ΑΙ.
Αυτές οι υποθέσεις δείχνουν πως υπάρχει δρόμος προς ένα διαφορετικό μέλλον.
Το τέλος του data nullius
Αν καθιερωθούν τέτοιες διαδικασίες, τα δεδομένα μας θα πάψουν να αντιμετωπίζονται ως ένας ψηφιακός «τόπος κανενός» που μπορεί να λεηλατείται χωρίς άδεια. Αντίθετα, θα γίνει ξεκάθαρο ότι η πληροφορία που παράγουμε ανήκει σε εμάς και στις κοινότητές μας.
Αυτό θα υποχρεώσει τις εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης να αλλάξουν συμπεριφορά και να αποδείξουν έμπρακτα πως σέβονται την κυριαρχία των ανθρώπων πάνω στα δεδομένα τους.
Μπορεί σήμερα οι εταιρείες να φαίνονται σχεδόν πανίσχυρες, όπως έμοιαζαν κάποτε και οι αποικιακές αυτοκρατορίες που επέβαλαν τη θέλησή τους σε τεράστιες εκτάσεις και πληθυσμούς.
Όμως η ιστορία δείχνει πως καμία μορφή εξουσίας δεν είναι αιώνια όταν αμφισβητείται με συνέπεια. Οι αυτοκρατορίες αυτές τελικά υποχώρησαν μπροστά στην οργανωμένη, επίμονη και συλλογική αντίσταση των λαών που καταπίεζαν.
Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σήμερα. Η αντίσταση απέναντι στον ψηφιακό αποικιοκρατισμό δεν χρειάζεται να είναι θορυβώδης για να είναι αποτελεσματική. Μπορεί να ξεκινά από μικρές, καθημερινές πράξεις – από τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων μας έως την απαίτηση για διαφάνεια και δίκαιη χρήση των δεδομένων.
Μπορεί να εκδηλώνεται μέσα από την πίεση κοινοτήτων, τις νομικές διεκδικήσεις, τις πολιτικές αλλαγές και τη διαμόρφωση νέων κανόνων που προστατεύουν τους χρήστες.
Κάθε τέτοια πράξη, μεγάλη ή μικρή, σχηματίζει μια συλλογική δύναμη που μπορεί να αλλάξει το τοπίο.
Όπως οι ιθαγενείς πληθυσμοί αντιστάθηκαν επί αιώνες στον φυσικό αποικιοκρατισμό, έτσι και οι σύγχρονες κοινωνίες μπορούν να αντισταθούν στον ψηφιακό.
Η ουσία παραμένει η ίδια: η διεκδίκηση του δικαιώματος να ορίζουμε εμείς το μέλλον μας και να προστατεύουμε αυτό που μας ανήκει.
Ξεπερνούν τα 5 δισ. οι λίρες που βρίσκονται σε στρώματα και συρτάρια
Χρυσές λίρες συνολικής αξίας περίπου 52 εκατ. ευρώ έχουν ρευστοποιήσει οι Ελληνες στην επίσημη αγορά επενδυτικού χρυσού κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2025.
Το ποσό φαίνεται ότι θα ξεπεράσει το αντίστοιχο του συνόλου του 2024, όταν οι ρευστοποιήσεις χρυσών λιρών απέφεραν περίπου 60 εκατ. ευρώ. Ομως, η αύξηση αυτή οφείλεται περισσότερο στην εκτίναξη της τιμής του χρυσού από τις αρχές του έτους, παρά στην αύξηση των ίδιων των ρευστοποιήσεων.
Το εννεάμηνο του 2025, η μέση τιμή αγοράς χρυσής λίρας από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) ήταν περίπου στα 647 ευρώ. Κατά τους τελευταίους μήνες, όμως, το ράλι στις τιμές του χρυσού στις διεθνείς αγορές έχει φέρει την τιμή αγοράς (ρευστοποίησης δηλαδή από τη μεριά των πολιτών) στα 822,55 ευρώ, που σημαίνει ότι κάθε συναλλαγή του τελευταίου τριμήνου θα μεταφράζεται και σε μεγαλύτερο όφελος για τους κατόχους χρυσών λιρών που τις εξαργυρώνουν.
Στο εννεάμηνο του έτους, υπολογίζεται ότι οι πολίτες έχουν πουλήσει στις τράπεζες που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο επενδυτικού χρυσού (ΤτΕ και Πειραιώς) περίπου 80.000 χρυσές λίρες. Στο σύνολο της περσινής χρονιάς, οι ρευστοποιήσεις υπολογίζεται πως ανήλθαν κοντά στις 120.000 συνολικά. Δηλαδή, για να ισοφαρίσει τα περσινά μεγέθη από άποψη τεμαχίων, το ελληνικό κοινό θα πρέπει να πουλήσει περίπου 40.000 λίρες το τελευταίο τρίμηνο και άρα να αυξηθεί ο ρυθμός των ρευστοποιήσεων σε σχέση με τον σημερινό.
Συνολικά, από στελέχη της αγοράς χρυσού υπολογίζεται ότι το σύνολο των χρυσών λιρών που υπάρχουν στην ελληνική αγορά αντιστοιχούν σε ένα ποσοστό 2-3% επί του συνόλου των καταθέσεων στις τράπεζες. Καθώς οι καταθέσεις είναι περίπου 215 δισ. ευρώ, η συνολική αξία των χρυσών λιρών στην αγορά υπολογίζεται στα 5-6 δισ. ευρώ, τα οποία βρίσκονται κάτω από στρώματα, σε συρτάρια και χρηματοκιβώτια.
Επίσημη και ανεπίσημη αγορά
Ξεκαθαρίζεται ότι τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν εκτιμήσεις της αγοράς, καθώς η Πειραιώς δεν δημοσιοποιεί τα ακριβή στοιχεία της αγοράς χρυσών λιρών. Τα στοιχεία της ΤτΕ, αντιθέτως, είναι δημόσια διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της. Εκεί, αναφέρεται ότι κατά τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2025 οι αγορές (από την οπτική της κεντρικής τράπεζας) χρυσών λιρών ανέρχονται σε 32.002, ενώ οι πωλήσεις περιορίζονται στα 5.399 τεμάχια. Η Πειραιώς υπολογίζεται πως έχει μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς, τόσο στις αγορές όσο και στις πωλήσεις χρυσής λίρας – περίπου 60%, έναντι 40% για την ΤτΕ. Στα παραπάνω δεν υπολογίζεται η «ανεπίσημη» αγορά χρυσού σε ενεχυροδανειστήρια, χρυσοχοεία κ.λπ. Εκεί, οι τιμές διαφέρουν (π.χ. μπορεί κανείς να αγοράσει λίρες έναντι χαμηλότερου αντιτίμου), ενώ στις συναλλαγές προστίθεται και ΦΠΑ.
Η τιμή του χρυσού έχει σταθεροποιηθεί πάνω από τα 4.000 δολάρια η ουγγιά από τον Οκτώβριο, όταν και έφτασε σε ιστορικό υψηλό 4.250 δολαρίων. Στη συνέχεια, έπεσε κοντά στα 4.000 δολάρια, ενώ την περασμένη Παρασκευή (5/12) διαμορφώθηκε στα 4.199 δολάρια. Από την αρχή του έτους, η αύξηση της τιμής του χρυσού υπολογίζεται στο 59%. Ως καθαρός χρυσός, οι λίρες έχουν ακολουθήσει την ίδια πορεία. Στις 31 Δεκεμβρίου 2024, η ΤτΕ αγόραζε χρυσές λίρες από πολίτες στα 568,5 ευρώ και πουλούσε στα 666,31 ευρώ. Στις 5 Δεκεμβρίου, η κεντρική τράπεζα αγόραζε στα 822,55 ευρώ και πουλούσε στα 963,72 ευρώ, με την αύξηση να υπολογίζεται στο 45% σε αμφότερες τις κατηγορίες.
«Ελληνική» χρυσή λίρα
Πριν από λίγες ημέρες, το βρετανικό Βασιλικό Νομισματοκοπείο (Royal Mint) προχώρησε στην έκδοση 15.000 χρυσών λιρών με το ελληνικό ιδιόσημο «ΕΛ». Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που «κόβεται» χρυσή λίρα με το ιδιόσημο χώρας εκτός της Κοινοπολιτείας (Commonwealth), δηλαδή της ομάδας των χωρών που υπάγονται στο βρετανικό στέμμα. Η ειδική επετειακή έκδοση χρυσής λίρας με το ιδιόσημο «ΕΛ» είναι διαθέσιμη στα σημεία Πειραιώς Gold σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Ηράκλειο Κρήτης, και πωλείται περίπου 15% ακριβότερα από την «κλασική» χρυσή λίρα, περίπου στα 1.100 ευρώ. Δικαίωμα απόκτησης των επετειακών νομισμάτων έχουν οι πελάτες της Πειραιώς, με μέγιστο όριο τη μία χρυσή λίρα ανά δικαιούχο λογαριασμού.
Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ
Γυμναστική express: Η ρουτίνα των 5 λεπτών που δίνει ενέργεια όλη τη μέρα
Έχετε πιθανώς ακούσει ότι η καλύτερη ώρα για γυμναστική είναι νωρίς το πρωί, ιδανικά πριν την δουλειά ώστε να μην αναβάλλετε την προπόνησή σας.
Κι ενώ πρωινές προπονήσεις είναι σίγουρα ευεργετικές, δεν ταιριάζουν σε κάθε πρόγραμμα και αθλούμενο. Επιπλέον, δεν χρειάζεστε εξαντλητικές προπονήσεις 60 λεπτών στο γυμναστήριο για να επωφεληθείτε.
Ακόμα και οι σύντομες ρουτίνες (όταν γίνονται με συνέπεια) μπορούν να δυναμώσουν τους μύες, να ενισχύσουν υγιή μοτίβα κίνησης και να κάνουν την τακτική προπόνηση την νέα σας καλή συνήθεια. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς, σύμφωνα με μελέτες, μετά τα 50, η συνέπεια στην άσκηση γίνεται ένας από τους πιο κρίσιμους παράγοντες για την υγιή γήρανση.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι μια ρουτίνα πέντε λεπτών δεν μπορεί να αντικαταστήσει μια πλήρη προπόνηση ενδυνάμωσης. Παρά ταύτα σύντομες, συνεπείς απογευματινές προπονήσεις μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της μυϊκής δραστηριότητας, της κινητικότητας των αρθρώσεων και στην ενίσχυση της συνήθειας της προπόνησης.
Η ρουτίνα των 5′ που κάνει τη γυμναστική πιο εύκολη
Με άλλα λόγια, ακόμα και αν είστε εξαντλημένοι στο τέλος της ημέρας, αυτά τα λίγα λεπτά άσκησης αξίζουν τον κόπο, καθώς διατηρούν το σώμα σας ενεργό και σας βοηθούν να παραμείνετε συνεπείς με τη γυμναστική σας. Η ακόλουθη πεντάλεπτη βραδινή ρουτίνα εναλλάσσεται μεταξύ πέντε κινήσεων για 30 δευτερόλεπτα η καθεμία, με 15 έως 30 δευτερόλεπτα μεταξύ των μεταβάσεων, για συνολικά πέντε λεπτά.
1. Γέφυρα
Η γέφυρα ενεργοποιεί τους γλουτούς και τους οπίσθιους μηριαίους μυς, οι οποίοι μετά από μια κουραστική μέρα καθιστικής εργασίας συχνά υπολειτουργούν και μπορούν να συμβάλουν στον πόνο στην μέση, στην αδυναμία των ισχίων και στην κακή στάση του σώματος.
Για να την κάνετε:
Ξαπλώστε ανάσκελα με τα γόνατα λυγισμένα και τα πόδια επίπεδα στο πάτωμα.
Πιέστε με τις φτέρνες και σηκώστε τους γοφούς μέχρι το σώμα σας να σχηματίσει μια ευθεία γραμμή από τους ώμους μέχρι τα γόνατα.
Κρατήστε για λίγο στην κορυφή και κατόπιν κατεβείτε με την κίνηση να είναι ελεγχόμενη.
Συνεχίστε για 30 δευτερόλεπτα.
2. Bird dog
Το bird dog είναι μια άσκηση σταθερότητας του κορμού που συνιστάται για τη μείωση του πόνου στην μέση, καθώς ενισχύει τον συντονισμό μεταξύ των σταθεροποιητών της σπονδυλικής στήλης. Επίσης, αυτή η άσκηση βοηθά στην ενδυνάμωση των μυών του κορμού που προστατεύουν τη σπονδυλική στήλη και βελτιώνουν την ισορροπία, οι οποίοι είναι ζωτικής σημασίας για την υγιή γήρανση και τη μακροζωία.
Για να την κάνετε:
Γονατίστε και στηριχτείτε στα χέρια σας.
Τεντώστε το ένα χέρι προς τα εμπρός και το αντίθετο πόδι προς τα πίσω.
Κρατήστε τη θέση για λίγο και μετά επιστρέψτε στην αρχική θέση.
Αλλάξτε πλευρά και συνεχίστε να εναλλάσσετε για 30 δευτερόλεπτα.
3. Κάθισμα στον τοίχο
Το κάθισμα στον τοίχο πρόκειται για μια ισομετρική άσκηση (όπου διατηρείτε μια συγκεκριμένη θέση χωρίς να κινείστε) που ενεργοποιεί τους τετρακέφαλους, τους γλουτούς και τον κορμό χωρίς να απαιτεί κίνηση που καταπονεί τις πονεμένες ή δύσκαμπτες αρθρώσεις. Αυτή η άσκηση ενισχύει επίσης την αντοχή των μυών, βελτιώνει τον έλεγχο των αρθρώσεων και ενισχύει τη σωστή ευθυγράμμιση για καθημερινές δραστηριότητες όπως η κατάκλιση, η ανάβαση σκαλοπατιών.
Για να το κάνετε:
Σταθείτε με την πλάτη σας στον τοίχο και γλιστρήστε προς τα κάτω μέχρι τα γόνατά σας να λυγίσουν σε μια άνετη γωνία.
Κρατήστε τη θέση για 15 έως 20 δευτερόλεπτα.
Σταθείτε για λίγο για να επαναφέρετε τη θέση σας και επαναλάβετε μέχρι να τελειώσουν τα 30 δευτερόλεπτα.
4. Γυμναστική με αγγελάκια στον τοίχο
Μετά από τις πολλές ώρες που περνάμε καθισμένοι στη δουλειά, στο σπίτι ή και στο αυτοκίνητο, μπορεί να νιώσουμε ενόχληση στους ώμους και το άνω μέρος της πλάτης. Αυτή η άσκηση συμβάλλει στην αντιμετώπιση αυτής της δυσκαμψίας, ενισχύοντας τους μυς του άνω μέρους της πλάτης και βελτιώνοντας την κινητικότητα των ώμων.
Για να τα κάνετε:
Σταθείτε με την πλάτη σας στον τοίχο, τους αγκώνες λυγισμένους και τα χέρια σας υψωμένα στο ύψος των ώμων.
Σύρετε τα χέρια σας προς τα πάνω στον τοίχο όσο πιο ψηλά μπορείτε άνετα.
Επιστρέψτε στην αρχική θέση.
Συνεχίστε αργά για 30 δευτερόλεπτα.
5. Σανίδα με αγγίγματα στον ώμο
Η σανίδα με αγγίγματα στους ώμους πρόκειται για μια άσκηση σταθερότητας για όλο το σώμα που βελτιώνει τη δύναμη, την ισορροπία και τη σταθερότητα του κορμού.
Για να την κάνετε:
Ξεκινήστε σε θέση σανίδα με τα χέρια σας (είτε στο πάτωμα είτε σε υπερυψωμένη θέση).
Ανοίξτε ελαφρώς τα πόδια σας για καλύτερη ισορροπία.
Αγγίξτε με το ένα χέρι τον αντίθετο ώμο.
Αλλάξτε πλευρά και συνεχίστε να εναλλάσσετε για 30 δευτερόλεπτα.
* Πηγή: Vita
Economist: «Σκαρφαλώνοντας» τη λίστα με την «οικονομία της χρονιάς» – Η πρωταθλήτρια, οι χαμένοι και η θέση της Ελλάδας
Το 2025 θα αποτελέσει σύντομα παρελθόν. Ήταν μια χρονιά που οικονομικά θα μπορούσε να εξελιχθεί σαφώς χειρότερα λαμβάνοντας υπόψη πως ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ξεκίνησε τη θητεία του επιδιώκοντας να εφαρμόσει τις προεκλογικές του δεσμεύσεις για σαρωτικούς δασμούς στις εισαγωγές. Για πέμπτη συνεχή χρονιά το περιοδικό «The Economist» αναζήτησε την «οικονομία της χρονιάς» μέσα σε αυτή τη συγκυρία με το αποτέλεσμα να εκπλήσσει.
Ποια οικονομία είχε την καλύτερη απόδοση το 2025;
Με το «μεγάλο παζάρι» Τραμπ να κορυφώνεται τους προηγούμενες μήνες ο ΟΟΣΑ εξέφρασε φόβους ότι η κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου θα πλήξει την παγκόσμια ανάπτυξη ενώ επενδυτές και οικονομολόγοι προεξοφλούσαν βαθιά ύφεση.
Άντεξε η οικονομία
Στο τέλος της χρονιάς και έχοντας όλα τα δεδομένα, η δοκιμαζόμενη ανθεκτικότητα της παγκόσμιας οικονομίας απέναντι σε εμπορικές εντάσεις και γεωπολιτικούς κινδύνους όχι μόνο άντεξε αλλά κινήθηκε με ρυθμό ανάπτυξης περίπου στο 3%.
Συγκεντρώνοντας στοιχεία για πέντε μεταβλητές – πληθωρισμό, «πλάτος πληθωρισμού», ανάπτυξη, απασχόληση και χρηματιστήριο ο Economist έβαλε στο μικροσκόπιο του 36 κατά βάση ανεπτυγμένες οικονομίες και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά.
Χώρες που παραδοσιακά «σκαρφάλωναν» στην κορυφή κατρακύλησαν χαμηλότερα στην κατάταξη και χώρες που πάλευαν να ξεκολλήσουν από τον πάτο της σχετικής λίστας αναδεικνύονται σε νέα «αστέρια».
Η πρωταθλήτρια Πορτογαλία
Η λίστα με την «οικονομία της χρονιάς» επεφύλασσε ακόμα περισσότερα καλά νέα για τη νότια Ευρώπη.
Μετά τη νίκη της Ισπανίας πέρυσι, αυτή τη φορά η Πορτογαλία βρίσκεται στην κορυφή της λίστας. Το 2025 συνδύασε ισχυρή αύξηση του ΑΕΠ, χαμηλό πληθωρισμό και μια ανθηρή χρηματιστηριακή αγορά. Η χώρα του ευρωπαϊκού νότου ξεχωρίζει χάρη στον τουρισμό και στη φορολογική της στρατηγική.
Άλλα μέλη της ευρωζώνης που αντιμετώπισαν δυσκολίες τη δεκαετία του 2010, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας (νικήτρια στη σχετική λίστα το 2022 και το 2023) και της Ισπανίας, βρίσκονται επίσης κοντά στην κορυφή.
Οι δείκτες της Ελλάδας
Η χώρα μας, στο τρίτο τρίμηνο του 2025, παρουσιάζει δομικό πληθωρισμό στο +1,6%. Το ΑΕΠ μεγεθύνεται κατά 1,7% σταθερά αλλά όχι εντυπωσιακά σε σχέση με την Ισπανία ή την Πορτογαλία
Η ελληνική οικονομία διατηρεί αρκετή ανθεκτικότητα αλλά υποχωρεί σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές καταλαμβάνοντας την 6η θέση.
Το Ισραήλ συνέχισε την ισχυρή ανάκαμψή του από το χάος του 2023. Η Ιρλανδία έχασε την πρώτη θέση για λίγο.
Χαμηλές πτήσεις
Οι ουραγοί της λίστας είναι κυρίως χώρες της βόρειας Ευρώπης. Η Εσθονία, η Φινλανδία και η Σλοβακία βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις. Η Γερμανία τα πάει λίγο καλύτερα από τα προηγούμενα χρόνια, αλλά ακόμα δεν είναι σε καλή θέση. Το ίδιο ισχύει και για τη Βρετανία.
Η Γαλλία, παρά το πολιτικό χάος, έχει αρκετά καλή βαθμολογία.
Η Αμερική βρίσκεται στη μέση της κατάταξης και έχει χειρότερη βαθμολογία από την Ιταλία. Η αγορά εργασίας της είναι ισχυρή, αλλά όχι εντυπωσιακή. Ο σχετικά υψηλός πληθωρισμός μειώνει τη συνολική της βαθμολογία.
Ο υψηλός πληθωρισμός ακολουθεί την Τουρκία και την Εσθονία αφαιρώντας πόντους από τη συνολική τους βαθμολογία. Πολλές άλλες χώρες έχουν τις δικές τους δυσκολίες. Ο βασικός πληθωρισμός της Βρετανίας είναι χαμηλότερος από ό,τι ήταν την ίδια περίοδο πέρυσι. Ωστόσο, με 4% παραμένει πολύ υψηλότερος από ό,τι θα ήθελε η Τράπεζα της Αγγλίας.
Η Ελβετία έχει υπερβολικά χαμηλό πληθωρισμό που «αγγίζει» τη ζώνη κινδύνου αποπληθωρισμού. Η Νότια Κορέα και η Νορβηγία υποχωρούν στη λίστα , λόγω απώλειας θέσεων εργασίας και επιβράδυνσης του εμπορίου.
Η Τσεχία και η Κολομβία παρουσιάζουν αξιοσημείωτη αύξηση τόσο στην παραγωγή όσο και στην απασχόληση, κατατάσσοντας τις χώρες αυτές στο πρώτο τρίτο της κατάταξης.
Οι πρώην “απειλούν” τον Μητσοτάκη, αφού δεν μπορούν οι νυν…
Η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη βρίσκεται στον έβδομο χρόνο της διακυβέρνησής της κι ένα περίεργο φαινόμενο βρίσκεται σε εξέλιξη. Κανένα από τα κόμματα που ακολουθούν δεν δείχνει ικανό να την απειλήσει και τον ρόλο αυτό φαίνεται να έχουν αναλάβει τέσσερις πρώην, δύο από τη δεξιά οικογένεια και δύο απέξω.
Για την πρώτη διαπίστωση δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, το λένε όλα τα στοιχεία. Η κυβέρνηση έχει υποστεί μεγάλη φθορά, η οποία πιστοποιήθηκε με το 28% της ΝΔ στις περσινές ευρωεκλογές και το επιβεβαιώνουν έκτοτε όλες οι δημοσκοπήσεις. Δεν μπορεί να ανακάμψει, η αυτοδυναμία όλο και απομακρύνεται και μεγαλώνει διαρκώς το άγχος για την επόμενη κυβερνητική θητεία της.
Παρόλα αυτά, η ΝΔ και ο κ. Μητσοτάκης δεν αισθάνονται καμιά απειλή για την πρωτιά τους. Τα κόμματα που ακολουθούν ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τα ποσοστά τους παρά πλησιάζουν το πρώτο. Ο ΣΥΡΙΖΑ, πού ήταν δεύτερος σε όλες τις προηγούμενες εκλογές, τείνει προς την εξαέρωση. Και ο άλλοτε μεγάλος χώρος που εκπροσωπούσε περιμένει τον Αλέξη Τσίπρα. Το ΠΑΣΟΚ είναι δημοσκοπικά δεύτερο, αλλά πολύ μακριά από τη ΝΔ. Έχει χάσει, εδώ και 15 χρόνια, τον αέρα του κόμματος εξουσίας και δεν έχει πρωθυπουργήσιμο αρχηγό.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, περισσότερη ζημιά προκαλούν στη ΝΔ του Μητσοτάκη δύο πρώην δικοί της, ο Κώστας Καραμανλής και ο Αντώνης Σαμαράς, οι οποίοι αμφισβητούν σχεδόν όλο το πλαίσιο της πολιτικής που ακολουθεί το κόμμα τους. Όποιο κι αν είναι το κίνητρό τους και παρά το γεγονός ότι και οι δύο ουσιαστικά δεν είναι ενεργοί πολιτικά με την κλασική έννοια του όρου, δεν είναι καθόλου αμελητέο να λένε ότι με κυβέρνηση του δικού τους κόμματος η δημοκρατία πάσχει: η Βουλή χειραγωγείται από την πλειοψηφία, η δικαιοσύνη δεν λειτουργεί ως ανεξάρτητη εξουσία, τα σκάνδαλα δεν ερευνώνται και οι συμπεριφορές των κυβερνώντων προκαλούν τους πολίτες. Όταν τέτοια λένε δυο πρώην πρωθυπουργοί του κόμματος που κυβερνά και η θεσμική αντιπολίτευση αδυνατεί να τα εκμεταλλευθεί, τότε οι πρώην εκτελούν ένα ρόλο που κανονικά δεν έχουν.
Σε αυτούς τους δύο πρώην προστίθεται κι ένας τρίτος, εκτός ΝΔ αυτός, αλλά με ιδιότυπη σχέση μαζί της. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος συγκυβέρνησε μαζί της και, λόγω της σφοδρής σύγκρουσή του με τον ΣΥΡΙΖΑ ,κατατασσόταν στους εν δυνάμει συμμάχους του κ. Μητσοτάκη. Όμως, τα τελευταία χρόνια άσκησε, περισσότερες από μία φορά, κριτική που «πονάει» το νυν πρωθυπουργό. Μάλιστα, η πρόσφατη συμμετοχή του σε κοινή εκδήλωση με τον κ. Καραμανλή παρουσία του κ. Σαμαρά και όσα αιχμηρά είπε προκάλεσαν αντιδράσεις από υποστηρικτές του κ. Μητσοτάκη που εντάσσονται στην ομάδα των αποκαλούμενων «ακροκεντρώων».
Στην τριάδα αυτήν των «πρώην», που προκαλούν μπελάδες στον κ. Μητσοτάκη, φαίνεται να προστίθεται ο Αλέξης Τσίπρας. Παρά το διοχευτευόμενο από το Μαξίμου προπαγανδιστικό ισχυρισμό ότι η επανεμφάνιση Τσίπρα «είναι δώρο στον Μητσοτάκη», η πραγματικότητα δεν είναι αυτή. Διότι ο νυν πρωθυπουργός, εκτός από τη δεξιά αντιπολίτευση, μπορεί να αποκτήσει έναν υπολογίσιμο αντίπαλο στην αντιπολίτευση από τα αριστερά, που μέχρι τώρα δεν έχει.
Εν κατακλείδι: τέσσερις πρώην, με διαφορετικούς ρόλους και στοχεύσεις, φαίνεται να «απειλούν» τον νυν πρωθυπουργό περισσότερο από τα αντίπαλα κόμματα και τους αρχηγούς τους. Για τον κ. Μητσοτάκη μπορεί και να ισχύει αυτός ο αφορισμός Γάλλου καλλιτέχνη και συγγραφέα Ρολάν Τοπόρ: «Το παρελθόν πλησιάζει επικίνδυνα»…
news247.gr
Νέο χάπι καίει το λίπος, προστατεύει τους μύες και δεν μειώνει την όρεξη
Ερευνητές ανέπτυξαν ένα νέο από του στόματος χορηγούμενο φάρμακο (χάπι) που ενισχύει τη μεταβολική δραστηριότητα στους μύες, αντί να επηρεάζει την όρεξη όπως τα φάρμακα τύπου GLP-1.
Τα πρώιμα αποτελέσματα δείχνουν ότι βελτιώνει τον γλυκαιμικό έλεγχο και τον μεταβολισμό του λίπους, ενώ ταυτόχρονα προστατεύει τη μυϊκή μάζα και προκαλεί λιγότερες παρενέργειες.
Επειδή λειτουργεί μέσω διαφορετικού μηχανισμού, μπορεί να συνδυαστεί με θεραπείες GLP-1 για ακόμη πιο ισχυρά αποτελέσματα.
Η μείωση του σακχάρου στο αίμα και η αύξηση της καύσης λίπους χωρίς απώλεια όρεξης ή μυϊκής μάζας αναδεικνύεται ως μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 και της παχυσαρκίας. Τα ενθαρρυντικά αυτά ευρήματα προέρχονται από μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Cell από ερευνητές του Karolinska Institutet και του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης.
Η θεραπεία, η οποία λαμβάνεται σε μορφή χαπιού, δρα με εντελώς διαφορετικό τρόπο από τα γνωστά σκευάσματα GLP-1, τα οποία χορηγούνται με ενέσεις.
Τα φάρμακα GLP-1 επηρεάζουν το αίσθημα της πείνας τροποποιώντας την επικοινωνία μεταξύ εντέρου και εγκεφάλου, ενώ μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες όπως μειωμένη όρεξη, απώλεια μυϊκής μάζας και γαστρεντερική δυσφορία.
Στόχευση του μυϊκού μεταβολισμού αντί της όρεξης
Αντί να επιδρά στα κυκλώματα της πείνας, η νέα ουσία αυξάνει άμεσα τη μεταβολική δραστηριότητα του σκελετικού μυός. Σε μελέτες σε ζώα, βελτίωσε τα επίπεδα σακχάρου και τη σύσταση σώματος, αποφεύγοντας τα μειονεκτήματα που συχνά συνοδεύουν τις σημερινές θεραπείες με βάση το GLP-1.
Κλινική δοκιμή φάσης Ι, στην οποία συμμετείχαν 48 υγιείς εθελοντές και 25 άτομα με διαβήτη τύπου 2, δείχνει ότι η θεραπεία είναι επίσης καλά ανεκτή στους ανθρώπους.
«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ένα μέλλον όπου μπορούμε να βελτιώσουμε τη μεταβολική υγεία χωρίς απώλεια μυϊκής μάζας. Οι μύες είναι σημαντικοί τόσο στον διαβήτη τύπου 2 όσο και στην παχυσαρκία, και η μυϊκή μάζα συσχετίζεται άμεσα με το προσδόκιμο ζωής», αναφέρει ο Tore Bengtsson, καθηγητής στο Τμήμα Μοριακής Βιοεπιστήμης, Wenner-Gren Institute, Πανεπιστήμιο Στοκχόλμης.
Ένας νέος τύπος β2 αγωνιστή σχεδιασμένος για ασφάλεια
Η δραστική ουσία βασίζεται σε ένα εργαστηριακά αναπτυγμένο μόριο, μια μορφή β2 αγωνιστή. Το μόριο αυτό ενεργοποιεί βασικές σηματοδοτικές οδούς με νέο τρόπο που ωφελεί τη λειτουργία των μυών, αποφεύγοντας ταυτόχρονα την υπερδιέγερση της καρδιάς που συνδέεται παραδοσιακά με τους β2 αγωνιστές.
«Το φάρμακο αυτό αποτελεί έναν εντελώς νέο τύπο θεραπείας και έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία. Η ουσία μας φαίνεται να προάγει μια πιο υγιή απώλεια βάρους και, επιπλέον, οι ασθενείς δεν χρειάζεται να κάνουν ενέσεις», δηλώνει ο Shane C. Wright, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Φυσιολογίας και Φαρμακολογίας του Karolinska Institutet.
Δυναμική ως αυτόνομη θεραπεία ή σε συνδυασμό
Επειδή το φάρμακο δρα μέσω μηχανισμού διαφορετικού από τις θεραπείες GLP-1, μπορεί να είναι αποτελεσματικό μόνο του ή σε συνδυασμό με αυτές.
«Αυτό τα καθιστά πολύτιμα τόσο ως αυτόνομη θεραπευτική επιλογή όσο και σε συνδυασμό με φάρμακα GLP-1», εξηγεί ο Wright.
Το επόμενο στάδιο ανάπτυξης είναι μια μεγαλύτερη κλινική δοκιμή φάσης ΙΙ, την οποία σχεδιάζει η Atrogi AB, η εταιρεία που ηγείται της ανάπτυξης του φαρμάκου.0
Η μελέτη αυτή θα εξετάσει εάν τα θετικά αποτελέσματα που παρατηρήθηκαν στις προηγούμενες έρευνες επιβεβαιώνονται και σε άτομα που ζουν με διαβήτη τύπου 2 ή παχυσαρκία.
Το έργο αποτελεί συνεργασία των καθηγητών Volker M. Lauschke και των ομάδων τους από το Karolinska Institutet, το Πανεπιστήμιο Στοκχόλμης, το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, το Monash University και το University of Queensland. Η χρηματοδότηση προήλθε από το Σουηδικό Ερευνητικό Συμβούλιο, την Εταιρεία Ιατρικής Έρευνας της Σουηδίας, το Novo Nordisk Foundation και άλλους φορείς.
Ο υβριδικός πόλεμος της Ρωσίας θέτει την Ευρώπη σε δοκιμασία
Τον Ιούλιο του 2024, δέματα της DHL εξερράγησαν σε κέντρα logistics στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Πολωνία και τη Γερμανία. Κάθε ένα από αυτά ήταν αρκετά ισχυρό ώστε να καταρρίψει ένα φορτηγό αεροπλάνο, αν είχαν εκραγεί εν πτήσει.
Οι υπηρεσίες ασφαλείας τελικά εντόπισαν το σχέδιο δολιοφθοράς με υπαίτιους μια ομάδα σαμποτέρ υπό ρωσική καθοδήγηση, που είχαν στην κατοχή τους ακόμη 6 κιλά εκρηκτικού υλικού. Ήταν αρκετό ώστε να τους δώσει τη δυνατότητα για το επόμενο στάδιο του σχεδίου, όπως είπαν αξιωματούχοι στους Financial Times: να επιτεθούν σε πτήσεις προς τις ΗΠΑ και να προκαλέσουν μεγαλύτερη αναστάτωση στη βιομηχανία αερομεταφορών από οποιαδήποτε τρομοκρατική πράξη, μετά τις επιθέσεις στο World Trade Center.
Ήταν μόλις ένα περιστατικό που αποσοβήθηκε την τελευταία στιγμή μέσα σε μια συντονισμένη και μυστική εκστρατεία σαμποτάζ με επικεφαλής τη Μόσχα, όπως πιστεύουν αξιωματούχοι, η οποία έχει προκαλέσει σύγχυση σε ολόκληρη την ήπειρο και αυξάνει σταθερά τον κίνδυνο για τις ανθρώπινες ζωές.
Οι επικεφαλής υπηρεσιών πληροφοριών και οι αστυνομικές δυνάμεις έχουν αποτρέψει σχέδια για εκτροχιασμό γεμάτων τρένων, εμπρησμό εμπορικών κέντρων, ρήξη φράγματος και δηλητηρίαση υδροδοτήσεων. Και αυτά είναι μόνο όσα γνωρίζουμε.
«Το πρώτο σημαντικό πράγμα που πρέπει να λάβουμε υπόψη είναι ότι ακόμα δεν εκτιμούμε στη ρεαλιστική τους διάσταση όλα όσα συμβαίνουν», λέει ο Keir Giles, ειδικός για τη Ρωσία στο Chatham House. «Ό,τι είναι γνωστό δημόσια είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου… υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά για τα οποία οι κυβερνήσεις έχουν επιλέξει να μην μιλήσουν».
Αυτό που, μόλις πριν από έναν χρόνο, εξακολουθούσε να χαρακτηρίζεται ως μια ενόχληση από «τσιμπήματα βελόνας» και επιθέσεις χαμηλού επιπέδου σε “μαλακούς” ευρωπαϊκούς στόχους, τώρα ερμηνεύεται ως μια πολύ πιο σοβαρή απειλή.
Για κράτη πρώτης γραμμής όπως η Πολωνία, για παράδειγμα, είναι ήδη πραγματικότητα ότι η Ρωσία αποτελεί πλέον τόσο μεγάλη απειλή για την ανθρώπινη ζωή στην Ευρώπη όσο και η ισλαμιστική τρομοκρατία, που αποτελούσε την κύρια ενασχόληση των εγχώριων υπηρεσιών πληροφοριών στην ήπειρο την τελευταία εικοσαετία.
Τα ρωσικά σαμποτάζ στην Ευρώπη Financial Times
Αξιωματούχοι των υπηρεσιών πληροφοριών σε ολόκληρη την ήπειρο αναρωτιούνται πλέον, καθώς το εύρος της ρωσικής επιθετικότητας στην Ευρώπη γίνεται πιο ξεκάθαρο, αν βρίσκεται σε εξέλιξη μια στρατηγική κλιμάκωση και όχι απλώς, ένας τακτικός καιροσκοπισμός.
Οι στόχοι που πλήττει η Ρωσία, οι κίνδυνοι που είναι διατεθειμένη να αναλάβει και οι φαινομενικοί της σκοποί, αντικατοπτρίζουν κάτι περισσότερο από απλή αντίδραση στη δυναμική της σύγκρουσής της με την Ουκρανία, όπως πιστεύουν πλέον πολλοί γνώστες των πραγμάτων.
Ορισμένες πληροφορίες υποδεικνύουν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Παρόλο που μεγάλος αριθμός Ρώσων κατασκόπων έχει εκδιωχθεί από την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, οι υπηρεσίες του Κρεμλίνου έχουν προσπαθήσει να διεισδύσουν ξανά στα ευρωπαϊκά κράτη με εκπαιδευμένους επαγγελματίες, ενώ παράλληλα “βομβαρδίζουν” την ήπειρο με ασύντακτες επιθέσεις μέσω πληρεξουσίων και εγκληματιών.
Ο επικεφαλής μιας μεγάλης ευρωπαϊκής υπηρεσίας πληροφοριών λέει ότι οι αξιωματικοί του παρατηρούν πλέον Ρώσους πράκτορες να επιθεωρούν οδικές γέφυρες, οι οποίοι, υποθέτει, σκοπεύουν να τις ναρκοθετήσουν. Σιδηροδρομικά δίκτυα σε όλη την ήπειρο, σημειώνει, χαρτογραφούνται επίσης ως ευάλωτα σημεία για επιθέσεις. Η υπηρεσία του, καθώς και άλλες, παρακολουθούν επίσης τις προσπάθειες της Ρωσίας να εισάγει άρτια εκπαιδευμένους σαμποτέρ σε ευρωπαϊκά κράτη.
Όπως λέει ένας άλλος αξιωματούχος, πιο λεπτομερείς, πρόσφατες αξιολογήσεις των ενεργειών σαμποτάζ της Ρωσίας στην Ευρώπη εξετάζονται ολοένα και περισσότερο υπό το πρίσμα της Κοινής Αξιολόγησης Απειλών του ΝΑΤΟ του 2023 – μιας απόρρητης έκθεσης που κοινοποιήθηκε μεταξύ των αρχηγών άμυνας της Συμμαχίας – σύμφωνα με την οποία η Ρωσία προετοιμάζει τον στρατό και την οικονομία της για έναν πιθανό “θερμό” πόλεμο με την Ευρώπη έως το 2029.
Ο Ναύαρχος Giuseppe Cavo Dragone AP Photo Andrew Medichini
Αλλά πρόκειται για ένα ακανθώδες θέμα. Από τη φύση της, η εκστρατεία σαμποτάζ της Ρωσίας στην Ευρώπη είναι διάχυτη και δυσανάγνωστη. Οι επιθετικές αλλά τελικά αδέξιες προσπάθειες να σπείρουν το χάος μπορούν ωστόσο να αντανακλούν τη δυναμική που είναι εγγενής σε ένα εκτεταμένο, αυταρχικό κράτος, στο οποίο κάθε αξιωματικός προσπαθεί απεγνωσμένα να δείξει στους ανώτερούς του πως αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και φέρνει επιτυχίες, αντί να αποκαλύψει με αυτές τις ενέργειες, οποιοδήποτε δόγμα ή σχέδιο που ακολουθείται.
Αξιωματούχοι και νομοθέτες επίσης φοβούνται να μην κάνουν οι ίδιοι τη δουλειά της Ρωσίας: ο δημόσιος φόβος, η πολιτική παράλυση και η δέσμευση πολύτιμων ερευνητικών πόρων αποτελούν, όπως όλοι συμφωνούν, έναν από τους κύριους στόχους της εκστρατείας της Ρωσίας.
Αλλά κάποιοι αρχίζουν να μιλούν. Την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος της στρατιωτικής επιτροπής του ΝΑΤΟ, ναύαρχος Giuseppe Cavo Dragone, είπε στους FT ότι η συμμαχία εξετάζει πολύ πιο αποφασιστικές αντιδράσεις στη ρωσική συγκαλυμμένη βία, συμπεριλαμβανομένων προληπτικών επιθέσεων ως αποτρεπτικό μέσο.
Αυτό ισοδυναμεί με μια δοκιμασία αντοχής για την Ευρώπη, λέει ο Giles του Chatham House. «Η ικανότητα των κρατών – θυμάτων να διαχειρίζονται αυτές τις επιθέσεις, να εντοπίζουν τους δράστες και να ανταποκρίνονται σε πολιτικό επίπεδο… αποτελεί μια πολύτιμη πληροφορία» για τη Ρωσία, λέει. «Και αν η απάντηση είναι ότι δεν το κάνουν… αν μια χώρα καταγράψει όσα γίνονται ως «υβριδικό πόλεμο» σε αυστηρό τόνο, τότε η Ρωσία θα συνεχίσει να κάνει περισσότερα από τα ίδια».
Και προσθέτει: «Είναι παράλογο να αποκαλούμε όλο αυτό οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτό που πραγματικά είναι – ένας πόλεμος κατά της Ευρώπης».
Ένα κάλεσμα αφύπνισης ήρθε τον περασμένο μήνα.
Μια βόμβα που τοποθετήθηκε στη σιδηροδρομική γραμμή Βαρσοβίας-Λούμπλιν στην Πολωνία ήταν, σύμφωνα με τα λόγια του πρωθυπουργού της χώρας, Ντόναλντ Τουσκ, «μια άνευ προηγουμένου πράξη δολιοφθοράς» που είχε σχεδιαστεί για να προκαλέσει εκτροχιασμό τρένου και μαζικά θύματα.
Η καταστροφή αποτράπηκε την τελευταία στιγμή, όταν ένας μηχανοδηγός κατάφερε να πραγματοποιήσει επείγουσα ακινητοποίηση. Αλλά το περιστατικό έκανε πολλούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι βέβαιοι τι θα έκαναν εάν το τρένο είχε εκτροχιαστεί και προκαλέσει τεράστιο αριθμό θυμάτων, αλλά και τι μπορούν να κάνουν για να σταματήσουν τη Ρωσία από το να προσπαθήσει ξανά να προβεί σε τόσο επικίνδυνες ενέργειες.
Πράγματι, το περιστατικό αυτό αναδεικνύεται ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς λειτουργεί η ρωσική εκστρατεία και των προκλήσεων που βάζει στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.
Οι πράκτορες που χρησιμοποιεί η Ρωσία είναι συνήθως νεαροί άνδρες, που συχνά στρατολογούνται μέσω διαδικτύου. Δεν είναι κατάσκοποι. Ούτε είχαν συνήθως διασυνδέσεις με τη Ρωσία. Είναι άτομα με διαμονή στη ζώνη Σένγκεν. Είναι ευκίνητοι, συχνά παρακινούνται αποκλειστικά από χρήματα και είναι εντελώς αναλώσιμοι.
Είναι δύσκολο να εντοπιστούν εκ των προτέρων και δύσκολο να διωχθούν βάσει της νομοθεσίας περί κατασκοπείας όταν ανακαλυφθούν – ειδικά όταν οι δεσμοί τους με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες είναι συχνά ασαφείς. Πολλοί από αυτούς που συλλαμβάνονται ισχυρίζονται ότι δεν γνώριζαν για ποιον εργάζονταν.
Στην πολωνική υπόθεση, δύο Ουκρανοί υπήκοοι έχουν αναγνωριστεί από τις αρχές ως οι βομβιστές. Διέφυγαν. Τέσσερις φερόμενοι συνεργοί συνελήφθησαν, στην κατοχή των οποίων βρέθηκαν δεκάδες πλαστά έγγραφα ταυτότητας και διαβατήρια που είχαν εκδοθεί από τη Μόσχα. Αργότερα, όμως, αφέθηκαν ελεύθεροι λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων.
Ο Maciej Materka, απόστρατος στρατηγός και πρώην επικεφαλής της στρατιωτικής αντικατασκοπείας της Πολωνίας, λέει ότι το περιστατικό δολιοφθοράς στις σιδηροδρομικές γραμμές στην Πολωνία κατέδειξε ένα «συστημικό» πρόβλημα.
Θεάσεις drone κοντά σε κρίσιμες υποδομές στην Ευρώπη μέσα στο 2025 Financial Times
«Αυτοί οι άνθρωποι εισήλθαν στην Πολωνία χωρίς κανένα πρόβλημα, πραγματοποίησαν την επιχείρησή τους και έφυγαν χωρίς απρόοπτα», λέει. «Και υπάρχει ένα δεύτερο, εξίσου ανησυχητικό ζήτημα, δηλαδή τα άτομα που συνεργάστηκαν στο σαμποτάζ και αφέθηκαν ελεύθερα από το δικαστήριο, πιθανώς επειδή δεν είχε επαρκή αποδεικτικά στοιχεία».
Οι πολωνικές αρχές πιστεύουν ότι οι πράκτορες λειτουργούσαν υπό την καθοδήγηση ενός Ρώσου ενδιάμεσου, ονόματι Mikhail Viktorovich Mirgorodsky, ο οποίος με τη σειρά του εργαζόταν για την FSB, τη ρωσική υπηρεσία εσωτερικών και περιφερειακών πληροφοριών. Ο Mirgorodsky λειτούργησε ως μεσάζοντας για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, πληρώνοντας άτομα που στρατολογούνταν μέσω Telegram, σε κρυπτονομίσματα.
Αυτή η δομή είναι χαρακτηριστική αυτού που οι αναλυτές έχουν αποκαλέσει «gig economy» της νέας ρωσικής κατασκοπείας.
Είναι εν μέρει, ένα προϊόν αναγκαιότητας. Η αυξανόμενη επιθετικότητα της Ρωσίας την τελευταία δεκαετία έχει οδηγήσει σε κύματα μαζικών απελάσεων Ρώσων πρακτόρων των μυστικών υπηρεσιών που παρουσιάζονταν ως διπλωμάτες.
Η ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών, η GRU = ο φορέας που είναι κυρίως υπεύθυνος για τον συντονισμό σαμποτάζ στο εξωτερικό = έχει πληγεί ιδιαίτερα σκληρά.
Ως αποτέλεσμα, οι πληρεξούσιοι έχουν γίνει οι νέοι στρατιώτες της ρωσικής τρομοκρατίας. Οι ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών επιδιώκουν επίσης να συγκαλύψουν την εμπλοκή τους χρησιμοποιώντας αποκομμένους πράκτορες, όπως ο Mirgorodsky.
Ο Jan Marsalek – ο πρώην επικεφαλής της Wirecard, ο οποίος είναι ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους εμπλεκόμενους διηύθυνε τουλάχιστον έναν πυρήνα που διεξήγαγε αποσταθεροποιητικές επιθέσεις: μια ομάδα Βουλγάρων, που φυλακίστηκαν νωρίτερα φέτος. Ανάμεσα στους στόχους τους: αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις και ξένες πρεσβείες.
Η GRU έχει ακόμη χρησιμοποιήσει τρίτους, όπως την ρωσική μισθοφορική ομάδα Wagner, για στρατολόγηση. Ένας αξιωματικός της Wagner ήταν ο καθοδηγητής έξι νεαρών Βρετανών, που καταδικάστηκαν τον Οκτώβριο για τον εμπρησμό μιας αποθήκης στο ανατολικό Λονδίνο δρώντας για λογαριασμό της Ρωσίας.
Το κυνήγι για πληρεξούσιους βοηθά επίσης να εξηγηθεί γιατί η FSB – που παραδοσιακά δεν είναι μια υπηρεσία που έχει αναλάβει επιθέσεις στην Ευρώπη – έχει αναλάβει αυξανόμενο ρόλο, χάρη στην κυριαρχία της στην ανάπτυξη δικτύων με εγκληματικές και υπόγειες ομάδες στην Ουκρανία και άλλα πρώην σοβιετικά κράτη.
Αυτή η πολυεπίπεδη και χαλαρή επιχειρησιακή ρύθμιση έχει ένα μειονέκτημα: μειώνει σημαντικά την ακρίβεια και τον έλεγχο της Μόσχας, ειδικά όταν οι νεοσύλλεκτοι αποδεικνύονται ανειδίκευτοι και επιρρεπείς σε λάθη.
Ο Dylan Earl, ο 21χρονος επικεφαλής του εμπρησμού στο ανατολικό Λονδίνο, καταδικάστηκε αφού βρέθηκε στο τηλέφωνό του βίντεο με τον ίδιο να ξεκινά τη φωτιά. Είχε μια ρωσική σημαία στο διαμέρισμά του, μαζί με κοκαΐνη αξίας £34.000.
Esta imagen sin fecha proporcionada por la Policía Metropolitana de Londres el miércoles 4 de junio de 2025 muestra a Dylan Earl. (Policía Metropolitana d Londres via AP) AP Policía Metropolitana d Londres
Για να μάθει τεχνικές κατασκοπείας, ο εκπαιδευτής του από τη Wagner τού είπε να παρακολουθήσει τη σειρά The Americans, μια καλογυαλισμένη τηλεοπτική δραματική σειρά για δύο πράκτορες της KGB που πραγματοποιούν απίθανες μυστικές επιχειρήσεις στις ΗΠΑ.
Αλλά η λογική της εριστασιακής κατασκοπείας προσφέρει ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα: την κλιμάκωση. Μέσω εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων όπως το Telegram και το Viber, οι Ρώσοι recruiters μπορούν να προσεγγίσουν τεράστιες πιθανές ομάδες πρόθυμων ατόμων.
Όπως ακριβώς στη νόμιμη εργασία, ο Earl ήταν πρόθυμος να αξιοποιήσει το δικό του δίκτυο εγκληματικών επαφών για να εδραιώσει τη χρησιμότητά του για τον «πελάτη» του και να διασφαλίσει ότι θα έβρισκε περισσότερη δουλειά. «Έχουν μια αποθήκη στην Τσεχία για να την κάψουμε για 35 χιλιάδες», έγραψε σε έναν έμπορο ναρκωτικών λίγο μετά τον εμπρησμό στο Λονδίνο.
Είναι ο τεράστιος αριθμός τέτοιων επιθέσεων – και όχι οι λεπτομέρειες κάθε μεμονωμένου περιστατικού – που επιτρέπει πλέον στις ευρωπαϊκές υπηρεσίες πληροφοριών να διακρίνουν μοτίβα, συνδέοντας γεγονότα ακόμη και σε περιπτώσεις όπου δεν έχει αποδειχθεί, αποκαλυφθεί ή ανιχνευθεί ρωσική συμμετοχή.
Για παράδειγμα: τρία άτομα – δύο Ουκρανοί και ένας Ρουμάνος – κατηγορήθηκαν για εμπρησμό ακινήτων και αυτοκινήτου που συνδέονται με τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Σερ Κιρ Στάρμερ τον Μάιο. Οι εισαγγελείς δεν έχουν αποδείξει καμία σχέση με τη Ρωσία.
Αλλά από την άποψη των υπηρεσιών πληροφοριών, είναι αξιοσημείωτο ότι και αλλού στην Ευρώπη αυτοκίνητα και περιουσίες πολιτικών έχουν γίνει στόχος υπό σχεδόν πανομοιότυπες συνθήκες, ιδίως στην Εσθονία, η οποία συνορεύει με τη Ρωσία και όπου η Βρετανία έχει αναπτύξει το μεγαλύτερο απόσπασμα στρατευμάτων της στην ήπειρο.
«Αυτά τα περιστατικά μπορεί να φαίνονται μικρά, σαν μικρά τσιμπήματα. Αλλά πρέπει να τα δούμε συνολικά. Όλα αυτά είναι επιμέρους στοιχεία μιας πολύ συντονισμένης, υβριδικής εκστρατείας για τη διάσπαση της κοινωνίας», λέει ο Konstantin von Notz, μέλος και πρώην πρόεδρος της γερμανικής κοινοβουλευτικής επιτροπής που εποπτεύει τις υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας.
«Αυτά τα περιστατικά μπορεί να φαίνονται μικρά, σαν μικρά τρυπήματα από καρφίτσες. Αλλά πρέπει να τα δείτε ως μια συνολική εικόνα. Είναι όλα μεμονωμένα στοιχεία μιας πολύ συντονισμένης, υβριδικής εκστρατείας για να διχάσουν την κοινωνία», λέει ο Konstantin von Notz, μέλος και πρώην πρόεδρος της γερμανικής κοινοβουλευτικής επιτροπής που εποπτεύει τις υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας.
«Υπάρχει πάντα αυτή η απαίτηση για ένα αδιαμφισβήτητο όπλο στα χέρια μας, το οποίο θα είναι απολύτως κατανοητό και φυσικά, νομικά σωστό. [Αλλά] πρέπει το δόγμα του in dubio pro reo [να αφήσουμε την αμφιβολία να ευνοεί τον κατηγορούμενο] να παραμερίζεται όταν αντιμετωπίζουμε υβριδικό πόλεμο; Μήπως χρειαζόμαστε να έχουμε το θάρρος να ονομάσουμε αυτό που αντιμετωπίζουμε, ακόμη κι αν δεν μπορούμε να το αποδείξουμε μέχρι την τελευταία νομική λεπτομέρεια;».
Τον Οκτώβριο, ένα φινλανδικό δικαστήριο απέρριψε μια υπόθεση εναντίον του καπετάνιου και των ανώτερων μελών του πληρώματος του Eagle S, ενός τάνκερ με ρωσικούς συνδέσμους, το οποίο είχε συρθεί με την άγκυρά του για 90 χιλιόμετρα μπρος-πίσω στον πυθμένα της Βαλτικής Θάλασσας, σπάζοντας πέντε υποθαλάσσια καλώδια. Το κόστος επισκευής ενός από αυτά – του Estlink 2, ενός βασικού ηλεκτρικού συνδέσμου μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας – θα φτάσει τουλάχιστον τα €60 εκατ. και θα χρειαστεί μήνες για να ολοκληρωθεί.
Ο Όλαφ Σολτς επιθεωρεί στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Βαλτική dpa pool via AP Kay Nietfeld
Το πλήρωμα ισχυρίστηκε ότι η αιτία ήταν μια μηχανική βλάβη στο βαρούλκο της άγκυρας. Το δικαστήριο τελικά έκρινε ότι δεν είχε δικαιοδοσία για τελική απόφαση, αποφασίζοντας πως οποιαδήποτε δίωξη θα έπρεπε να λάβει χώρα στο κράτος σημαίας του πλοίου: τις Νήσους Κουκ. Η φινλανδική κυβέρνηση τώρα αντιμετωπίζει νομικά έξοδα ύψους €195.000.
Ακριβώς τέτοιες νομικές, δικαιοδοτικές και πολιτικές γκρίζες ζώνες επιδιώκει να εκμεταλλευτεί η Ρωσία στην εκστρατεία δολιοφθοράς της και να τις διευρύνει.
Ο κίνδυνος, λέει ο von Notz, είναι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να παραλύσουν από τους δικούς τους κανόνες. Αντίθετα, πρέπει να γίνουν πολύ πιο επιθετικές στην αντιμετώπιση του προβλήματος κατά μέτωπο. Και να το καταγγέλλουν.
«Όταν νιαουρίζει σαν γάτα και μοιάζει με γάτα, τότε πιθανότατα είναι γάτα».
Ένα βασικό στοιχείο για την κατανόηση των τρεχουσών επιδιώξεων της Ρωσίας στην Ευρώπη μπορεί να εντοπιστεί στην πρόσφατη ιστορία.
Χάρη σε θησαυρούς πληροφοριών όπως το τεράστιο σύνολο καταγραφών από τα αρχεία της KGB που μετέφερε στη Βρετανία ο Vasily Mitrokhin το 1992, και το αρχείο της τσεχοσλοβακικής μυστικής αστυνομίας StB, που διασώθηκε σχεδόν ανέπαφο στην Πράγα, είναι γνωστό ένα αξιοσημείωτο πλήθος για τις μεθόδους και το δόγμα σαμποτάζ της σοβιετικής εποχής.
Και υπάρχει «ορισμένη εντυπωσιακή συνέχεια μεταξύ αυτού που σχεδίαζαν οι υπηρεσίες πληροφοριών του σοβιετικού μπλοκ κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου και αυτού που φαίνεται να βλέπουμε να συμβαίνει τώρα», λέει η Daniela Richterova, συνδιευθύντρια του King’s Centre for the Study of Intelligence στο Λονδίνο.
Πάρτε, για παράδειγμα, τις επιχειρησιακές «οικογένειες» στόχων που προσδιόριζε η StB τη δεκαετία του 1970. «Είναι σχεδόν σαν λίστα αγορών», λέει η Richterova. Εντοπίζονται επτά ομάδες στόχων, που κυμαίνονται από στρατιωτικές βάσεις έως ταμιευτήρες νερού και συστήματα επικοινωνιών.
«Έχουμε δει σχεδόν όλους αυτούς τους επιχειρησιακούς στόχους να πλήττονται ή να επιχειρείται να πληγούν τα τελευταία δύο χρόνια», λέει η Richterova.
Επιπλέον, τα αρχεία υποδεικνύουν πώς και γιατί κλιμακώνεται η επιθετικότητα. «Τα αρχειακά έγγραφα αναφέρουν ρητά ότι υπάρχει ένας δογματικός διαχωρισμός για κάθε στάδιο έντασης», λέει η Richterova. «Κατά τη διάρκεια της ειρήνης, οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες στοχεύουν στην πραγματοποίηση μικρότερης κλίμακας και πιο ανεπαίσθητων επιθέσεων που υποτίθεται ότι μοιάζουν με ατυχήματα. Τυχαίες πυρκαγιές και βανδαλισμοί και ούτω καθεξής. Κατά τη διάρκεια ενός πραγματικού πολέμου, εν τω μεταξύ, θα ενεργοποιούσαν μια σειρά από πράκτορες-σαμποτέρ για να πραγματοποιήσουν κάθε είδους καταστροφικές ενέργειες».
Η Ευρώπη βρίσκεται τώρα σε μια μεσαία «προπολεμική» φάση όπως ορίζεται στα αρχεία της StB, λέει η Richterova.
Το ίδιο εύρος επιθέσεων χαμηλού επιπέδου, που κρίνονται ως αποσταθεροποιητικές, λαμβάνει χώρα αν και σε μεγαλύτερη κλίμακα, αλλά αυτές συμπληρώνονται από μια σειρά επιθέσεων που έχουν σχεδιαστεί τόσο για να δείξουν σθένος, όσο και για να προκαλέσουν πανικό σχετικά με την ικανότητα και την προθυμία της Ρωσίας να προκαλέσει βλάβη. Αυτό περιλαμβάνει μια σημαντικά διευρυμένη “ανοχή” για τα θύματα αμάχων.
Αλλά υπάρχει και ένας τρίτος στόχος παράλληλα με αυτούς: Αναγνωριστικές επιθέσεις και επιχειρήσεις.
Το δόγμα των ρωσικών στρατιωτικών υπηρεσιών πληροφοριών βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ιδέα της «razvedka boyem» – της αναγνώρισης μέσω της μάχης – κατά την οποία ανακαλύπτονται πληροφορίες σχετικά με τις αδυναμίες ενός εχθρού μέσω της συνεχούς διερεύνησης και δοκιμής του. Και όταν βρίσκεις μια αδυναμία, συνεχίζεις να πιέζεις. Η «ενίσχυση της επιτυχίας» είναι μια ιδέα που έχει περάσει στους φοιτητές στις ρωσικές ακαδημίες στρατιωτικών υπηρεσιών πληροφοριών.
Αυτό βοηθά στην εξήγηση της έξαρσης των εισβολών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε ευρωπαϊκό έδαφος, η οποία ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο, όταν πάνω από δώδεκα αεροσκάφη πέταξαν στην Πολωνία, προκαλώντας το κλείσιμο πολλών αεροδρομίων. Έκτοτε έχουν αναφερθεί θεάσεις στο Βέλγιο, τη Δανία, τη Γερμανία και άλλες περιοχές κοντά σε στρατιωτικές βάσεις ή αεροδρόμια.
Αξιωματικοί της εδαφικής άμυνας απομακρύνουν συντρίμμια από ένα σπίτι κοντά στο Λούμπλιν της Πολωνίας, μετά την παραβίαση του πολωνικού εναέριου χώρου από ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη AP Photo Czarek Sokolowski
Μια επιθετική τακτική αποκάλυψε – ίσως ακόμη και προς έκπληξη της ίδιας της Ρωσίας – μια μεγάλη ευπάθεια που μπορεί να αναπτυχθεί σε ολόκληρη την ήπειρο με πολύ εύκολο τρόπο.
Πρόκειται για μια εξέλιξη που βολεύει τη Ρωσία, καθώς οι εισβολές της φαίνεται να έχουν προκαλέσει μια σειρά από μιμήσεις από λάτρεις των drones και ταραχοποιούς, ακόμη και κάποιες ψευδείς θεάσεις. Όλα αυτά επιδεινώνουν την όλη σύγχυση και το κόστος για τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς αντιμετώπισης.
Οι συζητήσεις σχετικά με το πώς θα μπορούσε να μοιάζει η αποτελεσματική αποτροπή βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο. Τα ευρωπαϊκά κράτη μόλις άρχισαν να πραγματοποιούν τακτικές συναντήσεις μεταξύ ανώτερων αξιωματούχων εθνικής ασφάλειας για την αντιμετώπιση του ζητήματος.
«Η συγκράτηση δεν είναι αρκετή», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Ιταλίας, Guido Crosetto, στον πρόλογο μιας λευκής βίβλου για το θέμα τον περασμένο μήνα.
Ωστόσο, το πώς μοιάζει η προληπτική δράση εξακολουθεί να αποτελεί ένα ευαίσθητο θέμα. Πολλές απαντήσεις βρίσκονται στο τραπέζι, από περαιτέρω κυρώσεις έως αντίποινα στον κυβερνοχώρο.
Σε θεμελιώδες επίπεδο, ωστόσο, πολλοί στην ευρωπαϊκή πτέρυγα του ΝΑΤΟ εξακολουθούν να φοβούνται οποιαδήποτε πορεία θεωρούν που θα εκληφθεί ως κλιμάκωση, ιδιαίτερα σε μια περίοδο κατά την οποία η Ουάσιγκτον καταβάλλει κάθε προσπάθεια για αποκλιμάκωση – ακόμη κι αν αυτό σημαίνει αποδυνάμωση των συμμάχων της.
«Η Ευρώπη έχει δέσει τον εαυτό της κόμπο σχετικά με το τι μπορεί να κάνει για να ανταποκριθεί σε όλο αυτό», λέει ο Giles. «Εξακολουθεί να ισχύει η υπόθεση ότι δεν θα έχετε ποτέ κυριαρχία επί της κλιμάκωσης με τη Ρωσία… αλλά αυτό είναι εντελώς ανοησία. Είναι ανοησία γιατί ο Πούτιν δεν αποκλιμακώνει ποτέ την ένταση».
Πρόσθετες αναφορές από τους Raphael Minder και Laura Pitel
Γραφικά από την Jana Tauschinski
