Κανένα πρόσωπο δεν υπήρξε πιο κοντά στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας από τον Αντρίι Γερμάκ — και καμία απουσία δεν μπορεί να αποδειχθεί πιο κρίσιμη.

Ο πρόεδρος και ο ισχυρός διευθυντής του γραφείου του ζούσαν και εργάζονταν κυριολεκτικά μαζί στο ογκώδες προεδρικό συγκρότημα της Ουκρανίας στο κέντρο του Κιέβου από τις 24 Φεβρουαρίου 2022 — την ημέρα που οι ρωσικές δυνάμεις ξεκίνησαν τη μεγάλης κλίμακας εισβολή τους στη χώρα και πυροδότησαν τη μεγαλύτερη σύγκρουση στην Ευρώπη από το 1945, γράφουν οι Financial Times.

Ήταν ο Γερμάκ που δέσποζε πάνω από τον ώμο του Ζελένσκι στο προεδρικό μήνυμα της πρώτης νύχτας της εισβολής, το οποίο ενέπνευσε ένα έθνος να πάρει τα όπλα για την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας του.

Έκτοτε ήταν αχώριστοι. Τα πρωινά τους συχνά ξεκινούσαν με κοινή προπόνηση στο υπόγειο γυμναστήριο του προέδρου, όπως είχε δηλώσει παλαιότερα ο Γερμάκ στους Financial Times.

Για τον Όλεχ Ριμπασιούκ, πρώην διευθυντή του γραφείου του προέδρου Βίκτορ Γιούσενκο, οι δύο άνδρες είχαν έρθει τόσο κοντά ώστε “είχαν γίνει ένα”. “Μιλάς για τον Ζελένσκι και μιλάς για τον Γερμάκ. Μιλάς για τον Γερμάκ και είναι ο Ζελένσκι”, είχε πει ο Ριμπασιούκ στους FT τον Ιούλιο.

Αλλά την Παρασκευή, ο Γερμάκ αναγκάστηκε να υποβάλει την παραίτησή του εν μέσω ενός διευρυνόμενου σκανδάλου διαφθοράς που έχει εμπλέξει τον στενό κύκλο του προέδρου και έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη της ουκρανικής κοινής γνώμης στην ηγεσία της χώρας. Και αυτό συμβαίνει στη χειρότερη δυνατή στιγμή, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις εντείνουν τις επιθέσεις τους και οι ΗΠΑ πιέζουν τον Ζελένσκι να υπογράψει μια ατελή ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου.

“Μία μικρή επανάσταση” η παραίτηση Γερμάκ

 (Ukrainian Presidential Press Office via AP)

Το Σάββατο, αφού ξύπνησε άνεργος για πρώτη φορά μετά από χρόνια, ο Γερμάκ είπε στους Financial Times ότι δεν θρέφει κάποια κακή διάθεση για τον Ζελένσκι και για την απομάκρυνσή του. «Ήταν φίλος μου πριν από αυτή τη δουλειά και θα τον θυμάμαι και μετά», είπε.

Μαζί, οι δύο άνδρες συγκέντρωσαν πρωτοφανή επιρροή και έλεγχο στην Ουκρανία, χρησιμοποιώντας τον στρατιωτικό νόμο για να ενισχύσουν όλο και περισσότερο τον έλεγχο της εξουσίας. Με την αποχώρηση του Γερμάκ, η ηγεσία του Ζελένσκι και ο τρόπος διακυβέρνησης της χώρας μπαίνουν αναμενόμενα σε μια νέα φάση.

Ο Βολοντίμιρ Φεσένκο, πολιτικός αναλυτής με έδρα το Κίεβο, χαρακτήρισε την αποχώρηση “μια μικρή επανάσταση”. “Για τον Ζελένσκι ήταν μια επώδυνη αλλά αναπόφευκτη απόφαση· δεν υπήρχε άλλος δρόμος.”

Στην δομή εξουσίας της Ουκρανίας, ο Γερμάκ συχνά λειτουργούσε περισσότερο ως ένας μη εκλεγμένος αντιπρόεδρος παρά ως απλός διευθυντής του προεδρικού γραφείου. Με κάθε τρόπο, ήταν ο δεύτερος πιο ισχυρός άνθρωπος στην Ουκρανία και — σύμφωνα με ορισμένους Ουκρανούς αξιωματούχους και δυτικούς διπλωμάτες στο Κίεβο — σε πολλές περιπτώσεις ο ντε φάκτο λήπτης αποφάσεων.

Σχεδόν στα τέσσερα χρόνια θητείας του, ο Γερμάκ — πρώην δικηγόρος που έγινε παραγωγός ταινιών Β κατηγορίας — συγκεντροποίησε τη διπλωματική, στρατιωτική και πολιτική διαδικασία λήψης αποφάσεων με τρόπο που κανένας άλλος μη εκλεγμένος αξιωματούχος δεν είχε επιτύχει στην Ουκρανία, και λίγοι στη σύγχρονη ευρωπαϊκή πολιτική.

Από την καθοδήγηση των ειρηνευτικών συνομιλιών μέχρι τη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της Ουκρανίας, ακόμη και την επιλογή υπουργών και την επιρροή σε στρατιωτικές επιχειρήσεις — μερικές φορές με καταστροφικά αποτελέσματα, όπως η αιματηρή μάχη του Μπαχμούτ όπου αποδεκατίστηκαν οι καλύτερες ουκρανικές μονάδες— ο Γερμάκ βρισκόταν στο κέντρο ενός συστήματος διαμορφωμένου κατ’ εικόνα του.

Χωρίς τον Γερμάκ, είπε ο Φεσένκο, “η επιρροή του Ζελένσκι θα μειωθεί”. Όχι επειδή ο Ζελένσκι ήταν ισχυρός χάρη στον Γερμάκ — το αντίθετο: ο Γερμάκ ήταν ισχυρός χάρη στον Ζελένσκι,” είπε. “Αλλά η αποχώρηση του Γερμάκ και τα σκάνδαλα διαφθοράς αποδυναμώνουν τον Ζελένσκι.”

Τι σημαίνει η απώλεια Γερμάκ – για τον Ζελένσκι και την Ουκρανία

 (Brendan Smialowski/Pool via AP)

Η έξοδος του Γερμάκ μπορεί να σηματοδοτήσει μια μετατόπιση από τη συγκέντρωση εξουσίας που έχει χαρακτηρίσει μεγάλο μέρος της μετασοβιετικής ουκρανικής πολιτικής και ειδικά την εποχή Ζελένσκι–Γερμάκ.

Ο Γερμάκ απομάκρυνε υπουργούς που έγιναν υπερβολικά δημοφιλείς ή υπερβολικά ανεξάρτητοι, μεταξύ των οποίων ο πρώην ΥΠΕΞ Ντμίτρο Κουλέμπα και ο πρώην υπουργός Υποδομών Ολεξάντρ Κουμπράκοφ. Αντίπαλοι και επικριτές διέτρεχαν τον κίνδυνο έρευνας από τις μυστικές υπηρεσίες, δικαστικών διαδικασιών ή σπίλωσης μέσω ανώνυμων λογαριασμών στα κοινωνικά δίκτυα που ευρέως πιστεύεται ότι βρίσκονται υπό τον έλεγχό του.

Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα η μετάβαση αναμένεται δύσκολη, καθώς ο Ζελένσκι καλείται να διαχειριστεί εσωτερικές διαιρέσεις και ένα βαθύ σκάνδαλο διαφθοράς που ταλανίζει τους στενούς του συνεργάτες. “Το σκάνδαλο δεν έχει τελειώσει ακόμη”, δήλωσε ο Ροστισλάβ Παβλένκο, βουλευτής του κόμματος του πρώην προέδρου και αντιπάλου του Ζελένσκι, Πέτρο Ποροσένκο.

“Το πρόβλημα δεν είναι με μερικά άτομα, αλλά με το σύστημα που έχουν οικοδομήσει,” είπε ο Παβλένκο.

Ο Ζελένσκι μέχρι στιγμής έχει αντισταθεί στην ιδέα αποκέντρωσης της εξουσίας. Αλλά μακροπρόθεσμα, λένε ορισμένοι αναλυτές, αυτό μπορεί να τον ωφελήσει. Ο Ουίλιαμ Τέιλορ, πρώην Αμερικανός πρέσβης στην Ουκρανία, είπε ότι η κίνηση θα μπορούσε να “ενισχύσει τον Ζελένσκι τόσο στο εσωτερικό, όσο και διεθνώς”.

“Πιστεύω ότι ο Γερμάκ αναγνωριζόταν ως ικανός και επιδραστικός αλλά και αμφιλεγόμενος,” είπε. “Ο Ζελένσκι έχει μερικούς νέους ικανούς ανθρώπους που μπορούν να καλύψουν το κενό, πιθανόν διαιρώντας το εσωτερικό και το εξωτερικό χαρτοφυλάκιο.”

Ο Τέιλορ ανέφερε ως επιλογή τον χαρισματικό σύμβουλο στρατηγικών υποθέσεων Ολεξάντρ Καμισίν, πρώην υπουργό στρατηγικών βιομηχανιών. Ένας άλλος καλός υποψήφιος, είπε, είναι ο Μιχάιλο Φεντόροφ, πρώτος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Ψηφιακού Μετασχηματισμού.

Και οι δύο άνδρες έχουν πολυετή εμπειρία στην αμυντική παραγωγή και χαίρουν ευρείας εκτίμησης εντός και εκτός Ουκρανίας. Ο Φεντόροφ ήταν επίσης ο αρχιτέκτονας της καινοτόμου προεκλογικής εκστρατείας του Ζελένσκι το 2019.

(Ukrainian Presidential Press Office via AP)

Αλλά στο Κίεβο υπήρχαν επίσης εικασίες το βράδυ της Παρασκευής ότι η πρωθυπουργός Γιούλια Σβιριτένκο, η οποία διορίστηκε τον Ιούλιο, θα μπορούσε να κληθεί από τον πρόεδρο να υπηρετήσει ως νέα επικεφαλής του γραφείου του. Ο Τιμοφίι Μιλόβανοφ, πρόεδρος της Σχολής Οικονομικών του Κιέβου και πρώην υπουργός Οικονομίας, δήλωσε: “Το στηρίζω πλήρως. Θα ήταν η σωστή απόφαση, ακριβώς αυτό που κάνεις για να βγεις από μια κρίση.”

Ως διευθυντής του προεδρικού γραφείου, ο Γερμάκ καλλιέργησε φόβο γύρω του. “Το μέλλον και η τύχη όλων καθορίζονται από τον Αντρίι Γερμάκ,” είχε πει πέρυσι ένας υπουργός.

Ακόμη και μετά την αποχώρησή του, η επιρροή του παραμένει αισθητή. Πολλοί αξιωματούχοι, πρώην αξιωματούχοι, βουλευτές και πολιτικοί παράγοντες εξακολουθούσαν να αρνούνται να μιλήσουν επώνυμα γι’ αυτόν, φοβούμενοι ότι ο Γερμάκ θα παραμείνει κοντά στον πρόεδρο.

“Δεν θέλω να χορέψω πάνω στον τάφο του,” είπε ένας. “Ειδικά πριν σιγουρευτώ ότι όντως είναι τάφος.”

Η ελληνική τουριστική αγορά βρίσκεται μπροστά σε μια περίοδο βαθιάς αναδιάρθρωσης, όπου δύο παράλληλες επενδυτικές στρατηγικές διαμορφώνουν το νέο τοπίο για την επόμενη δεκαετία.

Από τη μία πλευρά, αναπτύσσονται μεγάλης κλίμακας greenfield projects, τα οποία δημιουργούνται κυριολεκτικά από το μηδέν και φέρνουν νέα πρότυπα πολυτέλειας και βιωσιμότητας. Από την άλλη, ολοένα και περισσότεροι διεθνείς όμιλοι και ελληνικοί όμιλοι, στρέφονται στην άμεση εξαγορά και ανακαίνιση υφιστάμενων μονάδων, αποφεύγοντας κυρίως τη γραφειοκρατίας των αδειοδοτήσεων.

Κατασκευή ξενοδοχείων από το… μηδέν
Οι greenfield επενδύσεις αν και λιγότερες είναι ωστόσο εμβληματικές. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η επένδυση του Γιάννη Βαρδινογιάννη στα Βλαχέικα Πόρου, το Hydra Rock, προϋπολογισμού περίπου 475 εκατομμυρίων ευρώ. Δημιουργείται ένα σύνθετο παραθεριστικό συγκρότημα σε έκταση άνω των 1.700 στρεμμάτων, με στόχο ένα θερέτρο αειφορίας βασισμένο στη βιοκλιματική αρχιτεκτονική και σε υποδομές υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Στην Ερμιόνη, το Scarlet Beach του σεΐχη Ταχνούν μπιν Ζαγέντ αλ Ναϊάν, επένδυση περίπου 200 εκατομμυρίων ευρώ, διαμορφώνει ένα πολυτελές συγκρότημα με ξενοδοχείο πέντε αστέρων, branded residences, βίλες, συνεδριακό κέντρο και μαρίνα, υπό διαχείριση της Waldorf Astoria.

Την ίδια στιγμή, η Sani/Ikos Group ενισχύει την παρουσία της στην Κρήτη, αναπτύσσοντας στον Κίσσαμο ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα resorts του νησιού, με 414 δωμάτια και συνολικά περισσότερες από 1.200 κλίνες. Στην Ανατολική Κρήτη, στην Ιεράπετρα, αναπτύσσεται το Cape Tholos της Metaxa Hospitality Group, που περιλαμβάνει πολυτελές παραθαλάσσιο ξενοδοχείο, συγκρότημα κατοικιών υψηλών προδιαγραφών και σημαντικές υποδομές ευεξίας και αναψυχής.

Στη Νότια Εύβοια, το Six Senses Megalonisos, έργο της Grivalia με προϋπολογισμό κοντά στα 280 εκατομμύρια ευρώ, φέρνει στην περιοχή των Πεταλιών ένα οικολογικό resort υψηλού επιπέδου με βίλες, κατοικίες και διευρυμένες υπηρεσίες ευεξίας. Αντίστοιχα, στη Βόνιτσα προχωρά το Varko Bay της Banyan Tree, επένδυση περίπου 180 εκατομμυρίων ευρώ, που θα αποτελέσει το πρώτο ultra-luxury resort της εταιρείας στην Ευρώπη, με ιδιωτικές βίλες, κατοικίες και μαρίνα μεγάλων σκαφών.

H έτοιμη λύση των εξαγορών
Παρά τη δυναμική αυτών των εντυπωσιακών έργων, η πλειονότητα των ξένων επενδυτών προτιμά έναν διαφορετικό δρόμο: την αγορά υφιστάμενων ξενοδοχείων. Η Ελλάδα παραμένει μία από τις πιο αργά αδειοδοτούμενες χώρες της Ευρώπης, με περιβαλλοντικές εγκρίσεις και χωροταξικές διαδικασίες που συχνά καθυστερούν επί σειρά ετών, σημειώνουν οι αναλυτές στα τουριστικά φόρουμ.

Η εξαγορά ενός υφιστάμενου ξενοδοχείου προσφέρει άμεση δυνατότητα λειτουργίας και γρήγορη απόδοση κεφαλαίου, ιδιαίτερα όταν η μονάδα βρίσκεται σε ώριμο προορισμό με σταθερή και υψηλή ζήτηση.

Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής τον τελευταίο χρόνο καταγράφονται μια σειρά εξαγορών «έτοιμων» ξενοδοχειακών μονάδων. Μεταξύ αυτών, η εξαγορά από τον όμιλο Sani/Ikos Group των τριών ξενοδοχείων Athos Palace, Pallini Beach και Theophano Imperial Palace στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής — με επένδυση πάνω από 400 εκατομμύρια ευρώ. Σκοπός είναι να συγχωνευθούν και να ανακατασκευαστούν σε ένα νέο resort, το Ikos Kassandra, με περίπου 750 δωμάτια/βίλες, παραλία 600 μ., πολλές πισίνες, εστιατόρια και εγκαταστάσεις all-inclusive.

Πρόσφατα, ο όμιλος Azora απέκτησε το 50,1% του ελληνικού ομίλου Donkey Hotels, που περιλαμβάνει ξενοδοχεία στην Αθήνα και στη Σαντορίνη: Athenaeum InterContinental Athens, NEW Hotel Athens, Semiramis Hotel, Periscope Hotel Athens και NOUS Santorini. Η συμφωνία σηματοδοτεί το πέρασμα του Donkey Hotels από οικογενειακή επιχείρηση σε «institutional-scale» hospitality πλατφόρμα, με στόχο επενδύσεις, ανακαινίσεις και περαιτέρω ανάπτυξη στην Ελλάδα.

Η στρατηγική HIG και Blackstone
Επίσης, η H.I.G. Capital απέκτησε τον έλεγχο των πέντε ξενοδοχειακών μονάδων του Kipriotis Group στην Κω — Kipriotis Village Resort, Kipriotis Panorama Hotel & Suites, Kipriotis Maris Suites, Kipriotis Aqualand Hotel και Kipriotis Hippocrates Hotel, συνολικά περίπου 1.522 δωμάτια και 4.500 κλίνες. Η διαχείριση των μονάδων έχει μισθωθεί στη HotelBrain με μακροπρόθεσμη σύμβαση. Η H.I.G. προτίθεται να αναβαθμίσει τα ξενοδοχεία σε σύγχρονες, υψηλού επιπέδου μονάδες, με έμφαση σε συνεδριακές εγκαταστάσεις και resort εμπειρία.

Τέλος, η Blackstone Real Estate / Hotel Investment Partners (HIP) εξαγόρασε το Grand Hyatt Athens το 2024, με τίμημα περίπου 235 εκατομμυρίων ευρώ, σηματοδοτώντας την είσοδο του Blackstone στον χώρο των κορυφαίων city-hotels στην Ελλάδα και την επέκταση του χαρτοφυλακίου της HIP σε πολλά νησιά και την Αθήνα. Παράλληλα, τον προηγούμενο χρόνο είχαν προηγηθεί εξαγορές όπως ο Αστέρας Βουλιαγμένης από τον Γιώργο Προκοπίου, η πώληση του Knossos Royal της Aldemar στον όμιλο Καράτζη και άλλες σημαντικές συναλλαγές.

Πηγή: ot.gr

Η κλιματική αλλαγή μετατρέπεται σε καθοριστικό παράγοντα για το μέλλον του τουρισμού, επηρεάζοντας προορισμούς, υποδομές και επιχειρηματικά μοντέλα.

Ειδικοί που μίλησαν στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων προειδοποιούν ότι οι χώρες με έντονη εξάρτηση από τον τουρισμό, στις οποίες συγκαταλέγεται και η Ελλάδα, βρίσκονται μπροστά σε μια περίοδο αναγκαστικής προσαρμογής.

Η Laurie Myers, Global Strategist του Global Travel and Tourism Resilience Council, σημειώνει ότι ο κλάδος είναι «ευάλωτος, αλλά ταυτόχρονα ανθεκτικός», και ότι οι κλιματικές πιέσεις αλλάζουν ήδη την ταξιδιωτική συμπεριφορά.

Όπως εξηγεί, οι υψηλότερες θερμοκρασίες μετακινούν το ενδιαφέρον «σε ορεινούς και πιο δροσερούς προορισμούς», ενώ αυξάνεται και η ζήτηση για περιόδους εκτός αιχμής. Παράκτιες περιοχές χαμηλού υψομέτρου αντιμετωπίζουν συχνότερα φαινόμενα διάβρωσης και καταιγίδων, με αποτέλεσμα ορισμένες υποδομές να καθίστανται «δύσκολες ή ασύμφορες στη διατήρηση».

Σύμφωνα με την ίδια, οι επενδύσεις αναμένεται να κατευθυνθούν περισσότερο προς την ενδοχώρα, με τους προορισμούς να διαφοροποιούν το προϊόν τους. Όσοι δεν προσαρμοστούν εγκαίρως, προειδοποιεί, θα επιβαρυνθούν με υψηλότερα λειτουργικά έξοδα, συχνότερες επισκευές στις υποδομές τους και μεγαλύτερη πίεση στη δημόσια εικόνα τους.

Η Myers αποδίδει τον αργό ρυθμό προσαρμογής του κλάδου στην πολυδιάσπασή του και στην έλλειψη κοινών στρατηγικών. Την ίδια στιγμή, η πανδημία, ο πληθωρισμός και η γεωπολιτική αβεβαιότητα απορρόφησαν την προσοχή του κλάδου και άφησαν σε δεύτερο πλάνο τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό.

Η Ελλάδα σε περίοδο αναπροσαρμογής
Για χώρες όπως η Ελλάδα, όπου ο τουρισμός αποτελεί βασικό οικονομικό πυλώνα, οι προκλήσεις είναι ιδιαίτερα έντονες. Η αύξηση της θερμοκρασίας, οι πυρκαγιές και η διάβρωση ακτών επηρεάζουν υποδομές και δημοφιλείς προορισμούς.
Η προσαρμογή, σύμφωνα με τους ειδικούς, απαιτεί:

ανάπτυξη πιο δροσερών, ορεινών και ηπειρωτικών περιοχών
υποδομές ανθεκτικές σε θερμικά και ακραία καιρικά φαινόμενα
επενδύσεις σε νερό, ενέργεια και λιμάνια
αναδιαμόρφωση της τουριστικής ταυτότητας της χώρας, με έμφαση σε προορισμούς πέρα από το μοντέλο «ήλιος–θάλασσα»
Ο Patrick Fritz, τεχνικός συντονιστής του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (UNWTO), επισημαίνει ότι ο οργανισμός στηρίζει τα κράτη στην ανάπτυξη βιώσιμων πολιτικών. Υπενθυμίζει ότι ο ΠΟΤ συμμετείχε στη Διακήρυξη της Γλασκώβης για την Κλιματική Δράση στον Τουρισμό και υλοποιεί προγράμματα όπως η Παγκόσμια Πρωτοβουλία για τα Πλαστικά και ο Διεθνής Δείκτης Παρατηρητηρίων Βιώσιμου Τουρισμού.

«Ζούμε σε έναν κόσμο με περιορισμένους πόρους· τα ταξίδια πρέπει να ιδωθούν όχι μόνο ως δικαίωμα αλλά και ως προνόμιο», σημειώνει ο Fritz, τονίζοντας ότι η προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς πρέπει να ενσωματώνεται στις χρηματοδοτήσεις και στις τεχνικές αποφάσεις. Προειδοποιεί επίσης ότι οι λύσεις θα απαιτήσουν χρόνο και κοινή δράση, από κατάρτιση των φορέων έως νέα εργαλεία παρακολούθησης.

Προς ένα νέο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης
Ο Νικόλαος Γκολφινόπουλος, Διευθυντής Τουρισμού της ICF και Executive Leader του Global Travel and Tourism Resilience Council, υπογραμμίζει ότι το κλίμα μέχρι το 2050 μπορεί πλέον να προβλεφθεί με αξιοπιστία. Συνεπώς, οι στρατηγικές ανθεκτικότητας δεν αποτελούν θεωρητικές ασκήσεις «αλλά αναγκαιότητα».

Όπως εξηγεί, οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν:

την εμπειρία του καλοκαιρινού τουρισμού μέσω παρατεταμένων καυσώνων
προορισμούς τεσσάρων εποχών λόγω ακραίων φαινομένων
το παράκτιο προϊόν μέσω διάβρωσης
τον χειμερινό τουρισμό, με λιγότερο χιόνι και ηπιότερους χειμώνες
τη βιοποικιλότητα, άρα και τη γαστρονομία
Ο Γκολφινόπουλος τονίζει ότι πολλοί προορισμοί στερούνται ολοκληρωμένης στρατηγικής προσαρμογής και ότι απαιτούνται σαφείς δράσεις, επενδύσεις, μηχανισμοί μέτρησης και συνεργασία μεταξύ τομέων. «Ο τουρισμός μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει ως καταλύτης για τη μετάβαση», σημειώνει.

Αν πιστεύετε ότι δεν είστε αρκετά «ελκυστικός» στόχος για τους κυβερνοεγκληματίες – γιατί είστε απλός άνθρωπος, δεν έχετε πολλά χρήματα στην τράπεζα και οι διαδικτυακές σας δραστηριότητες είναι συνηθισμένες, κάντε στον εαυτό σας τις ακόλουθες τέσσερις ερωτήσεις: Έχω τουλάχιστον ένα διαδικτυακό λογαριασμό οποιουδήποτε είδους; Έχω όνομα; Ημερομηνία γέννησης; Διεύθυνση κατοικίας; Φυσικά και έχετε! Και όλα αυτά αποτελούν πολύτιμα δεδομένα για τους κυβερνοεγκληματίες.

Σήμερα, οι απάτες δεν είναι πλέον μεμονωμένα περιστατικά από μοναχικούς απατεώνες που στοχεύουν «σημαντικά» άτομα, εξηγεί η παγκόσμια εταιρία ψηφιακής ασφάλειας ESET. Αντίθετα, πρόκειται για μαζικά παραγόμενες, αυτοματοποιημένες και τροφοδοτούμενες από τεχνητή νοημοσύνη απειλές, οι οποίες είναι πάντα παρούσες και, αργά ή γρήγορα, θα φτάσουν στην ψηφιακή μας πόρτα.

Πριν από την ψηφιακή εποχή, το ρητό έλεγε ότι δύο πράγματα ήταν σίγουρα στη ζωή: ο θάνατος και οι φόροι. Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα και την παγκόσμια εμπειρία των χρηστών, ίσως ήρθε η ώρα να προσθέσουμε και τις «απάτες» σε αυτή τη λίστα.

Οι απάτες είναι παντού
Οι κάτοικοι των ΗΠΑ αναγνωρίζουν το κυβερνοέγκλημα ως σοβαρή απειλή, ωστόσο δεν ανησυχούν ιδιαίτερα για τις απάτες που στοχεύουν στα χρήματά τους – μόλις το 37% αναμένει ότι θα πέσει θύμα μέσα στο επόμενο έτος. Αυτό, απέχει πολύ από την αλήθεια.

Συνολικά, οι απάτες αποτελούν μια παγκόσμια απειλή που κόστισε πάνω από 1,03 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2023 – ποσό αντίστοιχο με το συνολικό ΑΕΠ χωρών όπως η Νότια Αφρική, η Σιγκαπούρη ή η Κολομβία.

Σύμφωνα με στοιχεία της Global Anti-Scam Alliance (GASA), σχεδόν ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός έρχεται αντιμέτωπος με τουλάχιστον μία απόπειρα απάτης κάθε εβδομάδα, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες καταγράφουν τις μεγαλύτερες οικονομικές απώλειες, με μέσο όρο 3.520 δολάρια ανά θύμα.

Οι πιο δαπανηρές απάτες που έχουν ως στόχο ιδιώτες, όπως καταγγέλθηκαν στο FBI το 2024:
Απάτες επενδύσεων: 6,6 δισεκατομμύρια δολάρια
Απάτες τεχνικής υποστήριξης: 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια
Παραβιάσεις προσωπικών δεδομένων: 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια
Απάτες μη πληρωμής/μη παράδοσης: 0,8 δισεκατομμύρια δολάρια
Απάτες εμπιστοσύνης/ρομαντικές απάτες: 0,7 δισεκατομμύρια δολάρια

Αληθινές ιστορίες
Αυτό που παρατηρούν οι ερευνητές της ESET δεν είναι μόνο ο τεράστιος όγκος από απάτες, αλλά και η αυξημένη πολυπλοκότητα και η ολοένα μεγαλύτερη φαινομενική αξιοπιστία τους. Οι απατεώνες διαθέτουν πλέον εργαλεία, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, που τους επιτρέπουν να δημιουργούν εξελιγμένες απάτες με λιγότερη προσπάθεια από ποτέ.

Για παράδειγμα, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2024, η τηλεμετρία της ESET εντόπισε πλήθος διαφημίσεων απάτης, οι οποίες αναγνωρίστηκαν με το όνομα Nomani — ένα λογοπαίγνιο που παραπέμπει στο no money («χωρίς χρήματα»). Χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη και deepfakes με διάσημες προσωπικότητες όπως ο Joe Rogan και ο Elon Musk, αυτές οι διαφημίσεις προωθούσαν «μυστικές» επενδυτικές ευκαιρίες, θαυματουργά συμπληρώματα διατροφής, καθώς και υποτιθέμενη νομική βοήθεια. Όπως μαρτυρά όμως και το ίδιο το όνομα, όσοι παρασύρθηκαν σε αυτές τις απάτες κατέληξαν χωρίς χρήματα και χωρίς κανένα πραγματικό προϊόν ή υπηρεσία.

Η εκρηκτική αύξηση των απατών και η διαθεσιμότητα υποστηρικτικών πόρων που προσφέρονται ως υπηρεσίες στον υπόκοσμο επιβεβαιώνονται επίσης από εργαλεία όπως το Telekopye — ένα bot στο Telegram που εντόπισε η ESET.

Το Telekopye διατίθεται στη μαύρη αγορά έναντι αμοιβής και επιτρέπει στους πελάτες του, δηλαδή τους απατεώνες, να δημιουργούν εύκολα τις δικές τους εκστρατείες απάτης. Οι δυνατότητές του κυμαίνονται από πλήρως αυτοματοποιημένες ιστοσελίδες phishing έως ολόκληρες καμπάνιες spam email.

Ακόμη κι αν ανήκετε στο 67% των ανθρώπων που δηλώνουν βέβαιοι για την ικανότητά τους να εντοπίζουν απάτες, να θυμάστε ότι ορισμένες σύγχρονες πρακτικές μπορούν να ξεπερνούν κατά πολύ τις απλές απόπειρες ηλεκτρονικού ψαρέματος ή τις διαφημίσεις που δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη.

Πρόσφατα, ερευνητές της ESET αποκάλυψαν ένα νέο, πολυεπίπεδο σενάριο επίθεσης, στο οποίο κυβερνοεγκληματίες συνδυάζουν διάφορες τακτικές απάτης για να υποδυθούν τραπεζικούς υπαλλήλους που δήθεν προστατεύουν τους πελάτες από κυβερνοεπιθέσεις. Ο πραγματικός τους στόχος, ωστόσο, είναι να αδειάσουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς ανυποψίαστων θυμάτων.

Το συγκεκριμένο σενάριο περιλαμβάνει ψεύτικες ιστορίες, επιθέσεις phishing, απάτη τεχνικής υποστήριξης και μια κακόβουλη εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα, η οποία κλέβει δεδομένα NFC (near-field communications) που χρησιμοποιούνται για ανέπαφες πληρωμές.

Παρότι μπορεί να φαίνεται ότι η εμβέλεια αυτού του πολύπλοκου σεναρίου είναι περιορισμένη, οι κυβερνοεγκληματίες έχουν ήδη αρχίσει να το δοκιμάζουν σε παγκόσμιο επίπεδο και έχουν βρει τρόπους να εξαπατούν μαζικά τους ανθρώπους.

Πώς να προστατευτείτε
Λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των καταγγελιών, το ποσοστό επιτυχίας των οικονομικών απατών παραμένει ανησυχητικά υψηλό (37% στις ΗΠΑ και 35% στο Ηνωμένο Βασίλειο). Αυτό σημαίνει ότι από εδώ και στο εξής, η ευαισθητοποίηση του κοινού και η πρόληψη των κινδύνων πρέπει να αποτελέσουν δεύτερη φύση.

Ας επισημάνουμε τα βασικά:
Επαληθεύστε πριν εμπιστευτείτε – Κανόνας αριθ. 1: επαληθεύετε πάντα την ταυτότητα και το αίτημα ή την προσφορά οποιουδήποτε επικοινωνεί μαζί σας απροσδόκητα — ειδικά αν ζητά χρήματα ή προσωπικές πληροφορίες.

Εκπαιδεύστε τον εαυτό σας και την οικογένειά σας – Μάθετε να αναγνωρίζετε τις πιο συνηθισμένες απάτες και ενθαρρύνετε τα μέλη της οικογένειάς σας να συζητούν τυχόν ύποπτα περιστατικά που συναντούν, ώστε να τα αντιμετωπίζετε μαζί.

Προστατέψτε τους λογαριασμούς σας – Βεβαιωθείτε ότι όλοι οι διαδικτυακοί λογαριασμοί της οικογένειάς σας διαθέτουν ισχυρούς, μοναδικούς κωδικούς πρόσβασης. Ενεργοποιήστε την επαλήθευση δύο παραγόντων (2FA) όπου είναι δυνατόν.

Μείνετε ενημερωμένοι – Διατηρείτε το λογισμικό σας — συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων κυβερνοασφάλειας — πάντα ενημερωμένο. Μην ξεχνάτε να ενημερώνετε και το δρομολογητή σας.

Προστασία για πολύ μικρές επιχειρήσεις
Επειδή χειρίζονται προσωπικά και οικονομικά δεδομένα που συλλέγονται από μεγάλο αριθμό ατόμων, αλλά δεν διαθέτουν τους πόρους για να προσλάβουν επαγγελματίες στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, τα μικρά γραφεία ή γραφεία στο σπίτι (SOHO) αποτελούν ακόμη πιο ελκυστικούς στόχους για τους απατεώνες σε σύγκριση με τα άτομα και τα νοικοκυριά.

Συχνά, οι διαχειριστές των SOHO δεν κατανοούν καν τις πιθανές απειλές. Ακόμη και όσοι τις αντιλαμβάνονται, συνήθως δεν έχουν την αυτοπεποίθηση να τις αντιμετωπίσουν — κυρίως λόγω του περιορισμένου προϋπολογισμού.

Για παράδειγμα, το 41% των πολύ μικρών επιχειρήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου (δηλαδή εκείνων με 1 έως 9 υπαλλήλους) υπέστησαν παραβίαση δεδομένων ή κυβερνοεπίθεση το 2024.

Το ένα τρίτο αυτών των περιστατικών ήταν επιθέσεις ηλεκτρονικού ψαρέματος (phishing). Παρ’ όλα αυτά, περισσότερο από το 30% των επιχειρήσεων αυτών εξακολουθούσε να θεωρεί την κυβερνοασφάλεια χαμηλή προτεραιότητα.

Πηγή: ot.gr

Στα λάθη της κυβέρνησης όπως αυτό του ΟΠΕΚΕΠΕ αλλά και για το «κόμμα» Τσίπρα καθώς και τις κινήσεις του Αντώνη Σαμάρα, μίλησε το πρωί στο MEGA η Ντόρα Μπακογιάννη.

«O κόσμος είναι κουρασμένος, βγαίνουμε από μία δεκαετή τεράστια ταλαιπωρία. Περιμένει να δει όλες τις αλλαγές πολύ γρήγορα. Θα το ήθελε πιο αποτελεσματικά. Θαύματα δε γίνονται» σημείωσε η κ. Μπακογιάννη για να προσθέσει ότι «έχουμε φτάσει σε ένα 22% βελτίωση του εισοδήματος – βγάζοντας το θέμα της ακρίβειας – αλλά ο κόσμος θέλει να δει περισσότερα, και νομίζω θα τα δει τα περισσότερα».

Αναφορικά με το θέμα των συλλογικών συμβάσεων, έκανε λόγο για σημαντική απόφαση της κ. Κεραμέως να φέρει στο τραπέζι τις συλλογικές συμβάσεις.

«Είναι ένα σημαντικό θέμα. Είναι μια μεγάλη της επιτυχία, πήρε 8 μήνες να συμφωνήσουν οι εταίροι».

Παραδοχή για λάθη στον ΟΠΕΚΕΠΕ

Η κ. Μπακογιάννη σε άλλο σημείο παραδέχθηκε ότι η κυβέρνηση έχει κάνει λάθη. «Ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι ένα από τα μεγαλύτερα λάθη μας και και το «πληρώνουμε» τώρα και μπορεί να το πληρώσουμε και στην κάλπη».

Σήμερα, πρόσθεσε,  γίνεται μία τεράστια προσπάθεια να φέρει ο κ. Χατζηδάκης τα πράγματα σε μία σειρά, να βάλει το μαχαίρι στο κόκκαλο. Είναι διαρθρωτικό το πρόβλημα μέσα στον ΟΠΕΚΕΠΕ» .

Ερωτηθείσα για τον «Φραπέ» και αν η οικογένειά της έχει κουμπαριά με τον Ξυλούρη σημείωσε:

«Υπάρχει κουμπαριά. Ο πατέρας μου είχε παντρέψει κάποιον ξάδερφο ή αδερφό. Στην Κρήτη αποκαλούμε ο ένας τον άλλο σύντεκνο κτλ. αλλά να φτάνει τώρα ο κ. Ανδρουλάκης να λέει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι κουμπάρος με τον συγκεκριμένο άνθρωπο είναι τρέλα και πόσω μάλλον από έναν Κρητικό. Οι Κρητικοί ξέρουν πως λειτουργούν αυτά τα πράγματα, οι μισοί είναι κουμπάροι των άλλων μισών. Να φέρω τον πατέρα μου κατηγορούμενο; Μακάρι να ζούσε και να τον φέρναμε, δεν θα είχα καμία αντίρρηση».

«Ο Τσίπρας φαίνεται να θέλει να καλύψει το κενό»

Αναφορικά με το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα καθώς και για τη συζήτηση που υπάρχει γύρω από τη δημιουργία κόμματος η κ. Μπακογιάννη τόνισε:

«Φαίνεται να θέλει να καλύψει το «κενό» ο κ. Τσίπρας. Αυτό θα φανεί. Άλλο θέλω, άλλο μπορώ, και άλλο τελικώς γίνεται. Όσοι από εμάς που είμαστε στην «πολιτική κουζίνα» ξέρει πάρα πολύ καλά ότι ένα από τα προβλήματα που παρουσιάζονταν στον ΣΥΡΙΖΑ ήταν οι διάφορες τάσεις, ομπρέλες κτλ. αυτό είναι σαφές ότι δημιούργησε πρόβλημα στον Τσίπρα άρα δεν έχω αμφιβολία ότι θα κάνει ένα αρχηγικό κόμμα. και από εκεί και πέρα θα διεκδικήσει τον χώρο της Κεντροαριστεράς, θα προσπαθήσει να μπει και στο κέντρο και στο ΠΑΣΟΚ».

Σε άλλο σημείο πάντως ανέφερε ότι «τα ακούω βερεσέ και αλαζονικά όσα ακούγονται που λένε ότι «δεν θα μας αγγίξει» κτλ. δεν ξέρουμε θα δούμε. Ο Τσίπρας έχει ένα πολύ μεγάλο βάρος, αυτό της διακυβέρνησής του και της πορείας του. Το ερώτημα είναι αν μπορεί να πείσει τον ελληνικό λαό, ότι ενώ τα έκανε όπως τα έκανε – με το δημοψήφισμα που θεωρώ ότι ήταν ό,τι χειρότερο έχει συμβεί στη Μεταπολίτευση, και έβλεπα την Ελλάδα εκτός ευρώ, Ευρώπης κτλ. -, αν μπορεί να το ξεχάσει. Μας θύμισε αυτή την περίοδο με αυτά που γράφει».

Υποστήριξε ακόμη πως «δεν ξέρω αν είναι rebranding. Το «τι έγινε» είναι κάτι που δεν μπορεί να αλλάξει, το «τι θα κάνεις» παίζει ρόλο και δη όταν είναι αξιόπιστο. Είναι πιθανό να τον δω αντίπαλο του Μητσοτάκη. Δεν βλέπω πιθανό να κερδίζει από τον Κ. Μητσοτάκη ο κ. Τσίπρας. Έχει χάσει από τον κ. Μητσοτάκη όλες τις φορές και άμα είναι θα ξαναχάσει από τον Μητσοτάκη, και θα χάσει γιατί ο ένας σε όλη του τη διαδρομή έχει τηρήσει τον λόγο του, και ο άλλος διεμήνυε για το «ένα νόμο και ένα άρθρο» και το δημοψήφισμα του «όχι-ναι».

Βεβαίως – όπως είπε –  προέκυψαν υποθέσεις όπως υποκλοπές, ΟΠΕΚΕΠΕ και ελπίζουμε να μην προκύψουν άλλα.

Όσο για τον Αντώνη Σαμαρά, ανέφερε πως «είναι δύσκολο να «κόψει» ο κ. Σαμαράς από την ΝΔ ψήφους. Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού. Τα κόμματα γίνονται για να δώσουν μια προοπτική στον κόσμο. δεν γίνονται από γινάτι τα κόμματα. Προσπαθούσε να μας πείσει ότι δεν είχε γινάτι στην συνέντευξή του», τόνισε για τον Αντώνη Σαμαρά.

Το Πάσχα το βιβλίο της Μπακογιάννη

Για το βιβλίο της που όπως αποκάλυψε αναμένεται το Πάσχα: «Δεν θα κάνω κανένα κόμμα. θα είναι ένα βιβλίο που θα παρουσιάζει την περίοδο της Ελλάδος από την Δικτατορία μέχρι σήμερα, όπως την έζησα εγώ. Γιατί δυστυχώς ή ευτυχώς κάθε κομμάτι της ελληνικής ιστορίας, με άγγιζε στην προσωπική μου ζωή, πχ εξορία, τρομοκρατία και άλλα. Το βιβλίο θα είναι τα δικά μου βιώματα, απόψεις με πολλές αποτυχίες και επιτυχίες».

Για την εξωτερική πολιτική

Αναφορικά με την εξωτερική πολιτική, το θέμα της Ενέργειας και τα ελληνοτουρκικά η κ. Μπακογιάννη υπογράμμισε: «Για τα ενεργειακά, νομίζω ότι ήταν μια μεγάλη επιτυχία της κυβέρνησης, ουσιαστικά μέσα σε μια βδομάδα παρουσιάστηκε μία συνολική πολιτική, η οποία επιτρέπει στην Ελλάδα να μπει στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη, και στον ευρωπαϊκό. Αυτό έγινε με μία μακροχρόνια διαδικασία δεν έγινε «χθες». Θα είναι μεγάλη υπόθεση να είναι η Ελλάδα παραγωγός ενέργειας».

Η Τουρκία μετά βεβαιότητος – όπως είπε –  ενοχλείται, αλλά μέχρι εκεί. «Δεν νομίζω ότι έχει περιθώρια να αντιδράσει διαφορετικά. Η Τουρκία έχει δικά της προβλήματα, και εσωτερικά και γεωπολιτικά γιατί έχει πλακώσει πολύ τον «τραχανά». Έχει μεγάλο άγχος για το τι συμβαίνει στη Συρία, έχει επιδεινώσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ. Το Ισραήλ είναι ο πιο ισχυρός παίκτης στην περιοχή και εμποδίζει πολλά στην Τουρκία πχ να στείλει στρατό στη Γάζα.

Έχουμε μια εύθραυστη μεταβαλλόμενη κατάσταση στην περιοχή. Η Ελλάδα παρακολουθεί και παρεμβαίνει από μία θέση ειλικρινούς διαμεσολαβητή σε ό,τι αφορά στην Μέση Ανατολή και χαίρει σεβασμού και αποδοχής από όλους τους «παίκτες». Για το θέμα της Ουκρανίας το ερώτημα είναι πώς θα επιτευχθεί αυτή η ειρήνη. Είναι πολύ δύσκολη η κατάσταση στην Ουκρανία. Κάποια στιγμή θα πρέπει να υπάρξει μία συμφιλίωση Ουκρανίας και Ρωσίας, με το δεδομένο του να μπει η Ρωσία σε λογικές οι οποίες να είναι αποδεκτές από την Ευρώπη».